Biologia i uprawa

Drzewo perełkowca japońskiego zaliczane jest do rodziny bobowatych (Fabaceae). Wbrew swojej nazwie nie pochodzi z Japonii, lecz z terenów Chin i Korei. Do Europy sofora japońska została sprowadzona w połowie XVIII wieku – można podziwiać ją między innymi we francuskich i angielskich ogrodach. W Polsce rośnie między innymi w Ogrodzie Botanicznym Uniwersytetu Warszawskiego.

Wyróżnia się wiele odmian perełkowca, które różnią się pomiędzy sobą wyglądem, lecz mają podobne właściwości. Są to:

• Styphnolobium japonica f. oligophylla
• Styphnolobium japonica f. pendula
• Styphnolobium japonica var. pubescens
• Styphnolobium japonica var. violacea

Sofora japońska jest drzewem dorastającym do 25 metrów wysokości. Wyróżnia się zaokrągloną koroną, w niektórych odmianach płaczącą, kolumnową. Dla uzyskania estetycznego wyglądu może być przycinana. Ma drobne, jajowate, ostro zakończone listki – z góry zielone, natomiast od spodu szarawe. Charakterystyczne dla perełkowca są jego owoce. Mają postać zielonych strąków, w których znajdują się okrągłe nasiona przypominające perełki – stąd jego nazwa.

Pod względem uprawy perełkowce japońskie nie są wymagające. Najlepiej rosną na glebach żyznych, słonecznych, lekko osłoniętych. Są wysoce odporne na susze, zanieczyszczenia. Nie są jednak odporne na mrozy – szczególnie podatne na chłód są siewki sofory oraz młodsze osobniki.

Perełkowiec łatwo rozmnaża się z nasion. Można kupić też jego sadzonki. Drzewa są miododajne i kwitną od lipca do sierpnia, natomiast owocują od września do listopada. Rosną powoli. Pierwsze owoce wydają dopiero po 30 latach od zasadzenia. W polskich warunkach rzadko owocują – jest to możliwe tylko po długim i ciepłym lecie.

Perełkowiec japoński: właściwości

Ze względu na swoje cenne dla zdrowia składniki perełkowiec japoński jest od wielu wieków używany w tradycyjnej medycynie Dalekiego Wschodu. Wchodzi w skład 50 podstawowych ziół chińskich – najbardziej cenionych w medycynie ludowej tego kraju.

Jako surowiec zielarski stosowane są przede wszystkim jego kwiaty w pąkach i owoce. Są pozyskiwane z kwitnących i owocujących drzew, a następnie suszone.

Substancje aktywne perełkowca japońskiego:

• do 30% flawonoidów, w tym kwercetyna i rutyna, które wspierają działanie naczyń krwionośnych i poprawiają krążenie
• fosfolipidy
• alkaloidy
• polisacharydy
• olejki eteryczne
• kwasy organiczne
• witaminy C, P

Działanie i zastosowanie sofory japońskiej

Szupin japoński jest ziołem o wszechstronnym zastosowaniu leczniczym. Najczęściej rekomendowany jest na dolegliwości związane z sercem oraz z układem krążenia, ale również pomaga w wielu innych przypadłościach.

Działanie perełkowca japońskiego:

• zmniejsza ilość cholesterolu
• normalizuje ciśnienie krwi
• uszczelnia i wzmacnia naczynia krwionośne
• rozpuszcza zakrzepy żylne
• łagodzi krwawienia
• zapobiega drętwieniu kończyn
• wspomaga układ pokarmowy
• zmniejsza stany zapalne
• silny antyoksydant
• zwalcza drobnoustroje, pasożyty
• wspomaga gojenie się ran

Przygotowywane z sofory japońskiej przetwory mogą być używane jako naturalne remedium w leczeniu i profilaktyce różnych schorzeń. Szerokie spektrum działania powoduje, że sprawdza się między innymi na:

Osłabione naczynia krwionośne

Słabe naczynia krwionośne sprzyjają wielu dolegliwościom – od pajączków widocznych pod skórą aż do schorzeń układu krążeniowego. Jednym z głównych zastosowań sofory chińskiej jest poprawa kondycji kruchych naczyń krwionośnych – kwercetyna i rutyna powodują wzmacnianie i uelastycznienie ich ścianek, co zmniejsza ryzyko pękania, krwawień, na przykład krwotoków z nosa.

Nadciśnienie tętnicze

Podwyższone ciśnienie tętnicze sprzyja wielu groźnym dolegliwościom, między innymi chorobie wieńcowej, zawałom serca oraz udarom mózgu. Perełkowiec japoński redukuje poziom ciśnienia tętniczego u osób z nadciśnieniem – polecany jest dla osób z ryzykiem schorzeń kardiologicznych.

Cholesterol

Chociaż cholesterol jest niezbędny do prawidłowego działania całego organizmu człowieka, jego nadmiar jest powiązany z ryzykiem miażdżycy naczyń krwionośnych, a tym samym może prowadzić do poważnych schorzeń serca. Szupin zmniejsza ilość „złego” cholesterolu, czyli LDL, który odpowiedzialny jest za wzrost ryzyka tych dolegliwości.

Żylaki

Dobroczynne działanie perełkowca na układ krwionośny powoduje, że jest on polecany osobom z żylakami. Stosowanie tego ziela poprawia przepływ krwi w naczyniach i redukuje objawy przewlekłej niewydolności żylnej jak drętwienie i mrowienie nóg, skurcze łydek, które towarzyszą żylakom.

Hemoroidy

Również perełkowiec japoński pozwala na zredukowanie dolegliwości towarzyszących żylakom odbytu, czyli hemoroidom.

Układ trawienny

Działanie rozkurczowe, przeciwzapalne i antyseptyczne szupinu powoduje, że jest on korzystny dla układu pokarmowego. Wśród wskazań do jego stosowania znajdują się choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy, niestrawność, pasożyty układu pokarmowego.

Osłabiona odporność

Ze względu na zawartość rutyny i witaminy C sofora chińska jest naturalnym suplementem wzmacniającym odporność, redukującym ryzyko przeziębień i grypy oraz innych infekcji wirusowych, bakteryjnych, grzybiczych.

Alergie

Pojawiają się doniesienia, że perełkowiec japoński pomaga w redukcji alergii. Wykazuje działanie antyhistaminowe.

Choroby dermatologiczne

Antyseptyczne, przeciwzapalne napary i wyciągi z perełkowca japońskiego pomagają w leczeniu chorób dermatologicznych.

Napary z perełkowca polecane są na:

• popękane naczynka (pajączki)
• trudno gojące się rany
• owrzodzenia
• oparzenia
• grzybicę
• łuszczycę
• egzemę

Dawkowanie

Dawkowanie zależne jest od formy przyjmowania perełkowca japońskiego. Najczęściej zaleca się picie 1-2 szklanek naparu dziennie lub 1-2 łyżeczek nalewki.

Przeciwwskazania

Ziele perełkowca japońskiego nie powinno być stosowane u kobiet ciężarnych i karmiących piersią, a także u osób z uczuleniem na jego składniki aktywne.

Jak stosować?

Z perełkowca japońskiego najczęściej przygotowuje się napar – herbatkę ziołową. Również jego ziele jest wykorzystane do nalewek, kropli oraz ekstraktów, czyli wyciągów. Przetwory z perełkowca japońskiego można przygotowywać samodzielnie lub kupić je jako gotowe.

Herbata

W sprzedaży dostępne jest suszone ziele sypane i herbatki ekspresowe z szupinem. Napary mogą być używane wewnętrznie i zewnętrznie do przemywania skóry.

Przepis na napar – herbatę z perełkowca japońskiego: 1-2 łyżki ziela umieścić w szklance i zalać wrzącą wodą. Ostawić na około 15 minut do zaparzenia, potem przecedzić. Zaleca się pić 1-2 szklanki dziennie.

Nalewka

Nalewkę z sofory japońskiej można przygotować samodzielnie. Zawiera cenne składniki i ma właściwości rozgrzewające.

Przepis na nalewkę z perełkowca japońskiego: świeże lub suche pąki zmieszać z alkoholem 50-60% w proporcjach od 1:3 do 1:5. Odstawić na tydzień. Następnie przecedzić. Pić 1-2 razy dziennie po łyżeczce.

Krople

W sprzedaży dostępne są krople z perełkowca o silnej koncentracji składników aktywnych. Zaleca się picie 1-2 łyżeczek po 1-2 razy dziennie przez 30 dni.

Ekstrakt/wyciąg

Wyciąg z perełkowca japońskiego ma postać skoncentrowanego płynu. Można korzystać z niego wewnętrznie – po 20-30 kropli rozpuszczonych w wodzie 3 razy dziennie, a także jako kompresy po zmieszaniu z wodą.

W sprzedaży dostępne są także kapsułki, tabletki, żele i maści do stosowania miejscowego, kosmetyki dla skóry naczynkowej, które w swoim składzie zawierają ekstrakt z perełkowca japońskiego.

Cena

Za suszone ziele z perełkowca japońskiego należy zapłacić około 13-15 złotych za 50 gramów, 26 złotych za 100 gramów.

Opinie

Sofora chińska ma wiele pozytywnych opinii także w Polsce. To ziele, które skutecznie pomaga na problemy naczyń krwionośnych, dlatego można stosować je w profilaktyce chorób sercowo-naczyniowych. Warto także wypróbować je na inne problemy naczyniowe, na przykład przy żylakach, hemoroidach, cerze naczynkowej.

Post Perełkowiec japoński – właściwości, stosowanie i uprawa pojawił się poraz pierwszy w zdrowe-sposoby.com.

Nazywana także złotą dziewicą, złotą rózgą, złotnikiem, ale również mimozą – nawłoć pospolita jest rośliną, która swoją ludową nazwę zawdzięcza wyjątkowemu kolorowi. To ona odpowiedzialna jest za piękne, ozłocone krajobrazy pól późnym latem i wczesną jesienią. Jej urok opiewał między innymi Julian Tuwim, pisząc „Mimozami jesień się zaczyna”. Nawłoć cieszy nie tylko oczy – jest też pełna wartościowych substancji aktywnych, które czynią z niej naturalne remedium na różne dolegliwości.

Biologia i uprawa

Nawłoć (Solidago L.) jest wieloletnią rośliną z rodziny astrowatych (Asteraceae). Włącza ona ponad 100 odmian, które spotykane są na różnych kontynentach – od Ameryki Północnej i Południowej, przez Europę, a skończywszy na Azji.

W Polsce najczęściej spotykane są gatunki:

• nawłoć pospolita (Solidago virgaurea L.)
• nawłoć olbrzymia, nazywana także późną (Solidago gigantea Aiton)
• nawłoć kanadyjska (Solidago canadensis L.)
• nawłoć alpejska (Solidago alpestris)

Typowym gatunkiem jest pospolita nawłoć, która rośnie niemalże w całej Polsce. Widoczna jest między innymi na łąkach, w lasach, na polanach, w zaroślach, na miedzach, ale również w ogrodach jako roślina ozdobna.

Solidago virgaurea L. można rozpoznać po wysokiej, sztywnej łodydze, która pokryta jest krótkimi włoskami, a także po drobnych kwiatach o intensywnie żółtym kolorze zebranych w koszyczki oraz w okazałą wiechę na szczycie. Kwitnie w okresie od lipca do września.

Jako surowiec leczniczy zbiera się przede wszystkim górne części pędów do wysokości 25-30 cm podczas kwitnienia. Zbiory powinny odbywać się podczas ciepłej, suchej pogody. Następnie zebrane ziele suszy się w suszarni na siatkach albo zwieszone w pęczkach w przewiewnym miejscu w temperaturze do 40 stopni Celsjusza.

Nawłoć – złota rózga rozmnażana jest przez podział podziemnych części (karp) lub przez wysiew z nasion na wiosnę lub na jesień. Warto pamiętać, że jest ona ekspansywną rośliną, która szybko się rozprzestrzenia, dlatego należy corocznie usuwać nadmiernie rozrośnięte kłącza.

Nawłoć pospolita – właściwości

Ziele nawłoci pospolitej (Herba Solidaginis virgaureae) wyróżnia się gorzkim smakiem. Jest bogatym źródłem wielu substancji aktywnych o prozdrowotnym działaniu.

Składniki aktywne nawłoci pospolitej:

• flawonoidy – kwercetyna, rutyna
• garbniki katechinowe
• saponiny triterpenowe
• kwasy organiczne – chlorogenowy, kawowy
• olejek eteryczny
• związki fenolowe
• witamina C

Ważną właściwością nawłoci pospolitej jest także jej miododajność. Jej intensywnie żółte kwiaty są pełne wartościowego pyłku, z którego pszczoły produkują miód nazywany nawłociowym.

Jasnożółty miód nawłociowy charakteryzuje się unikatowym, lekko kwaskowatym, cytrusowym smakiem. Jest bardzo ceniony, a także droższy niż inne miody ze względu na późny okres kwitnienia nawłoci i zbiorów pyłku. Pszczelarze nie mogą wtedy zebrać całego miodu z ula – część należy zostawić pszczołom jako pokarm na zimę.

Działanie i zastosowanie złotnika

Złocona pięknymi kwiatami nawłoć pospolita posiada szerokie zastosowanie lecznicze, które spowodowało, że już przed wiekami była ona używana w medycynie naturalnej. Także dzisiaj ziele to stosowane jest w kuracji wielu dolegliwości i może zapobiegać ich powstawaniu.

Działanie nawłoci pospolitej:

• przeciwzapalne
• przeciwbakteryjne
• antyoksydacyjne
• ściągające
• detoksykujące
• żółciopędne
• moczopędne
• napotne
• łagodnie uspokajające
• redukuje ciśnienie krwi
• przeciwzakrzepowe
• uszczelniające naczynia krwionośne

Ziele nawłoci pospolitej może być używane zarówno wewnętrzne, jak i zewnętrzne na różne schorzenia.

Zapalenie dróg moczowych

Ziele Solidago virgaurea L. używane może być jako naturalne remedium na dolegliwości układu moczowego, między innymi na zapalenie pęcherza, cewki moczowej, moczowodów, kłębuszków nerkowych oraz miedniczek nerkowych.

Kamica nerkowa

Ze złotej rózgi można korzystać pomocniczo w leczeniu kamicy nerkowej, która wywoływana jest przez złogi (kamienie) tworzące się w nerkach. Przeciwzapalne i moczopędne działanie nawłoci łagodzi dolegliwości i pomaga w usuwaniu tworzących się w układzie moczowym złogów.

Dna moczanowa

Również ziele nawłoci pospolitej stosuje się tradycyjnie w leczeniu dny moczanowej, inaczej skazy moczanowej, podagry. To dolegliwość polegająca na zapaleniu stawów w obrębie dużego palca stopy, która wywołana jest przez podwyższoną ilość kwasu moczowego we krwi.

Niestrawność

Zawarte w nawłoci składniki aktywne zmniejszają dolegliwości układu pokarmowego – żołądka i jelit. Pobudza produkcję soków żołądkowych i ma działanie żółciopędne, dzięki czemu wspomaga procesy trawienne, redukuje wzdęcia, biegunki i bóle.

Choroby reumatyczne

Ziele nawłoci pospolitej używane jest w zmniejszaniu dolegliwości towarzyszących chorobom reumatycznym – redukuje obrzęki, bóle stawowe.

Choroby sercowo-naczyniowe

Produkty na bazie mimozy polskiej mogą być używane również jako wsparcie w leczeniu chorób sercowo-naczyniowych. Zmniejszają ciśnienie krwi, uszczelniają naczynia krwionośne, a także wykazują działanie przeciwzakrzepowe, dlatego pomagają na nadciśnienie, miażdżycę, drobne krwawienia, łamliwość naczyń włosowatych – pajączki, żylaki.

Kaszel

Nawłoć pospolita ma także zastosowanie w leczeniu kaszlu występującego w dolegliwościach górnych dróg oddechowych – przeziębienia, grypy, zapalenia oskrzeli, astmy oskrzelowej. Pomaga w odkrztuszaniu zalegającej flegmy.

Detoks

Ze względu na zawartość kwasów organicznych, nawłoć stosowana jest jako środek o działaniu odtruwającym. Przyspiesza usuwanie szkodliwych produktów przemiany materii, a przez to ochrania wątrobę i nerki.

Ciąża

Nie ma badań dotyczących stosowania ziela nawłoci w okresie ciąży oraz karmienia piersią. Zaleca się stosowanie go jedynie po konsultacji z lekarzem.

Nawłoć pospolita jest także używana zewnętrznie, aby redukować liczne dolegliwości, na przykład:

• zapalenie gardła
• zapalenie jamy ustnej
• zapalenia narządów płciowych
• zapalenie mieszków włosowych
• łojotok
• trądzik
• owrzodzenia
• świąd
• wysypki
• otarcia
• trudno gojące się rany
• inne uszkodzenia skóry

Jak stosować?

Nawłoć pospolitą można wykorzystywać na wiele sposobów. Jej ziele nadaje się do użytku wewnętrznego i zewnętrznego, między innymi w formie naparów, nalewek, syropów. Powstające z niej przetwory mają charakterystyczny, gorzkawy, zielny smak i zapach.

Ziele złotnika może być używane samodzielnie, a także może ono stanowić element innych mieszanek ziołowych.

Zaleca się, aby podczas kuracji z zielem nawłoci pić dużo płynów ze względu na jego moczopędne i napotne działanie.

Dawkowanie

Zaleca się stosowanie ziela nawłoci dwa razy dziennie. Kurację można rozpocząć od pojedynczej dawki w celu sprawdzenia reakcji organizmu. Potem można przejść do wyższego dawkowania.

Nie zaleca się przekraczać zalecanej dziennej dawki – może wywołać to niepożądane skutki uboczne.

Przepisy

Suszone ziele nawłoci, ale również jej świeże kwiaty mogą być wykorzystane do przygotowania wielu przetworów, między innymi naparów (herbatek ziołowych), nalewek oraz syropów.

Napar

1 łyżkę suszonego ziela zalać szklanką gorącej wody. Zaparzać przez około 15-20 minut pod przykryciem. Następnie odcedzić. Napar może być używany wewnętrznie oraz zewnętrznie do przemywania skóry, jako płukanka do włosów, jamy ustnej, gardła.

Nalewka

50 g suszonego ziela zalać 750 ml wrzątku. Odstawić na 30 minut, przecedzić je i zalać 500 ml spirytusu. Zamieszać i ponownie przecedzić. Powstały płyn przelać do butelek. Przyjmować 20-30 kropli do trzech razy na dzień, mieszając je z ciepłą wodą.

Syrop

Kwiaty nawłoci, najlepiej jeszcze w pąkach, zalać gorącą wodą do ich zakrycia i odstawić do przestudzenia. Odcedzić napar, dodać sok cytrynowy i cukier w takiej samej ilości jak ilość naparu. Podgrzać, aż cukier się rozpuści, a potem przelać do butelek.

Przeciwwskazania i skutki uboczne

Podobnie jak wiele innych ziół, także nawłoć ma określone przeciwwskazania i może wywoływać niepożądane skutki uboczne.

Przeciwwskazania do stosowania nawłoci pospolitej:

• okres ciąży i karmienia piersią
• dzieci poniżej 12. roku życia
• niewydolność nerek
• niewydolność serca

Skutki uboczne przy kuracji nawłocią pojawiają się głównie przy nadwrażliwości na składniki aktywne i przy spożywaniu zbyt dużej ilości jej przetworów. Mogą pojawić się bóle brzucha, biegunki.

W przypadku wystąpienia poważnych skutków ubocznych zaleca się konsultację z lekarzem.

Cena

Ziele nawłoci pospolitej przygotowane już do przyrządzania naparów i nalewek można kupić w atrakcyjnych cenach. Za 50 g suszu należy zapłacić około 8 złotych, natomiast za 100 g około 15-18 złotych. W sprzedaży dostępne są także gotowe herbatki ekspresowe. Cena za 20 torebek to około 8 złotych.

Z zielem z nawłoci pospolitej można spotkać się przede wszystkim w sklepach zielarsko-medycznych, sklepach ze zdrową żywnością, w tym także w sklepach internetowych.

Podsumowanie

Przyciągająca uwagę swoim zachwycającym, żółtym kolorem nawłoć pospolita jest zatem bardzo cennym składnikiem, który wykazuje szereg właściwości prozdrowotnych. Można stosować ja wewnętrznie – głównie na zapalenia dróg moczowych, dnę moczanową, kamicę nerkową, a także na serce, reumatyzm, rany, stany zapalne gardła i jamy ustnej, na trądzik i łojotok.

Herbatki z nawłoci pospolitej oraz przygotowywane z niej syropy i nalewki każdego dnia mogą wspierać zdrowie zgodnie z naturą!

Post Nawłoć pospolita – właściwości, działanie i zastosowanie pojawił się poraz pierwszy w zdrowe-sposoby.com.

Biologia i uprawa

Jasnota biała jest rośliną wieloletnią, która wchodzi w skład rodziny jasnotowatych. Spotykana jest na terenie całej Europy, a także w niektórych krajach Azji, między innymi w Indiach, Nepalu czy w Pakistanie.

W Polsce jasnotę najczęściej można zauważyć na nizinach, wyżynach oraz w niższych partiach gór. Rośnie przy drogach, w rowach, zaroślach, rumowiskach. Jest rośliną synantropijną, co oznacza, że przystosowała się do środowiska zniekształconego przez człowieka i spotykana jest w pobliżu jego siedlisk.

Wygląd

Swoim wyglądem jasnota biała przypomina pokrzywę, jednak jej liście nie parzą. Z tego względu nazywana jest na również głuchą pokrzywą, martwą pokrzywą albo białą pokrzywą.

Roślina ta ma wzniesioną łodygę dochodzącą do 60 cm, z jajowatymi, ząbkowanymi na brzegach liśćmi, które wydzielają charakterystyczny aromat. W przeciwieństwie do pokrzywy posiada duże, białe kwiaty przypominające baldachimy, które wyrastają dookoła łodygi nad liśćmi. Kwitnie w okresie od kwietnia do września, wydzielając słodki zapach – przyciąga wtedy owady, ponieważ jest rośliną miododajną.

Jasnota mnoży się przez podziemne rozłogi i kłącza oraz przez nasiona, które roznoszone są przez mrówki. Samodzielnie można rozmnażać ją przez wysiew nasion albo z podzielonych kęp.

Uprawa i zbiory

Jasnota preferuje lekko słoneczne, częściowo zacienione miejsca, próchniczą, dobrze nawilżoną glebę. Jest dość wymagająca w uprawie.

Jako surowiec leczniczy stosuje się głównie kwiaty jasnoty białej (Lamii albi flos). Są one zbierane ręcznie z korony rośliny – najlepiej podczas suchej, słonecznej pogody, a następnie suszone w temperaturze nieprzekraczającej 40 stopni. Również w ziołolecznictwie wykorzystuje się ziele (Lamii albi herba) – suszone liście, pędy i łodygi.

Często jasnota uznawana jest za chwast ze względu na swoje podobieństwo do pokrzywy. Nie zagraża jednak innym roślinom. Częściej zwalcza się jasnotę purpurową, która może zagłuszać uprawy, obniżać estetykę trawnika. Zwalczanie odbywa się ręcznie przez pielenie lub przez opryski.

Jasnota biała: właściwości

Jasnota biała zawiera wiele cennych dla zdrowia składników, którym zawdzięcza swoje działanie prozdrowotne.

W jej kwiatach oraz zielu znajdują się:

• kwasy organiczne, między innymi cynamonowy, chlorogenowy, rozmarynowy
• flawonoidy, w tym kwercetyna oraz rutyna
• glikozydy, także glikozydy irydoidowe
• fosfolipidy, w tym cholina
• saponiny
• śluzy
• garbniki
• olejki eteryczne
• witaminy – prowitamina A, witamina C

Działanie i zastosowanie głuchej pokrzywy

Suszone kwiaty i ziele jasnoty białej – głuchej pokrzywy wykazują szerokie działanie lecznicze. Zostało ono docenione już w starożytności. O jej zastosowaniu w ziołolecznictwie pisali między innymi grecki farmakolog epoki antyku Dioskurides oraz botanik Szymon Syreński (Syreniusz) – autor pierwszego polskiego zielnika wydanego w 1613 roku.

Jasnota biała wykazuje działanie:

• przeciwzapalne
• przeciwkrwotoczne
• antybakteryjne
• moczopędne
• wykrztuśne
• ściągające
• powlekające
• regenerujące

W ludowej medycynie jasnota biała używana była głównie na krwawienia, obfite miesiączki, stany zapalne, trudno gojące się rany i schorzenia skórne. Mieszana była również z innymi ziołami – rumiankiem, krwawnikiem pospolitym, korą wierzby, podbiałem pospolitym.

Aktualnie suszone kwiaty i ziele Lamium album używane są nadal – zarówno wewnętrznie, na przykład w formie naparów i syropów, jak i zewnętrznie w postaci okładów i toników na zmienione miejsca.

Główne zastosowanie jasnoty białej:

Gospodarka hormonalna

Znajdujące się w jasnocie składniki aktywne normują pracę gospodarki hormonalnej. Polecane są głównie dla kobiet, u których pojawiają się objawy zaburzeń hormonalnych, między innymi krwawienia międzymiesiączkowe czy obfite miesiączki, które mogą przyczyniać się do powstania anemii – niedokrwistości.

Systematyczne stosowanie przetworów z jasnoty pomaga w wyregulowaniu poziomu hormonów i złagodzeniu „kobiecych” dolegliwości.

Menopauza

Regulujące działanie jasnoty docenią również kobiety przechodzące przez menopauzę. Zmniejsza ona niekorzystne efekty zmian hormonalnych – wahania nastroju, uderzenia gorąca, pocenie się, trudności z zasypianiem.

Mięśniaki i torbiele

Białą pokrzywę można używać w celu redukcji mięśniaków i torbieli kobiecego układu płciowego. Takie zmiany pojawiają się na macicy i jajnikach, najczęściej jako efekt zaburzeń hormonalnych, głównie u kobiet obciążonych genetycznie. Mogą powodować dolegliwości bólowe, zaburzać cykl miesięczny, a nawet utrudniać zajście w ciążę.

Bolesne miesiączki

Przetwory przygotowywane z jasnoty białej są tradycyjnie stosowne przy bolesnym miesiączkowaniu. Zalecane jest łączenie jej z krwawnikiem albo z koniczyną.

Upławy

Z pokrzywy głuchej przygotowuje się także naturalne remedium na upławy oraz inne infekcje narządów rodnych u kobiet. Można stosować ją zarówno wewnętrznie w formie naparów lub zewnętrznie jako okłady, nasiadówki.

W ciąży

Stosowanie ziela jasnoty białej nie jest wskazane dla kobiet w okresie ciąży i laktacji ze względu na jej oddziaływanie na układ hormonalny. Można używać jej tylko zewnętrznie.

Infekcje układu moczowego

Przeciwdrobnoustrojowe, moczopędne oraz przeciwzapalne działanie jasnoty sprawdzi się też w leczeniu infekcji układu moczowego. Ziele to wspomaga również pracę nerek i pęcherza moczowego. Można korzystać z niego zewnętrznie i wewnętrznie.

Infekcje górnych dróg oddechowych

Płukanki przygotowane z naparów z jasnoty białej używane są w leczeniu infekcji górnych dróg oddechowych – gardła i jamy ustnej, a napary, syropy i nalewki przy przeziębieniach i grypie. Jasnota ma działanie wykrztuśne i pomaga w odkrztuszaniu wydzieliny w drogach oddechowych, zmniejsza kaszel, ból gardła.

Układ pokarmowy

Stosowanie przetworów z pokrzywy głuchej polecane jest przy dolegliwościach układu pokarmowego. Wspomaga jego pracę – łagodzi biegunki, przeciwdziała wzdęciom, przyspiesza procesy metaboliczne.

Rany, oparzenia

Jasnota jest rekomendowana na rany, oparzenia oraz inne dolegliwości skórne. Działa przeciwzapalnie, przeciwdrobnoustrojowo, wspomaga regenerację skóry.

Na włosy

Płukanki z jasnoty białej polecane są dla włosów cienkich, delikatnych, osłabionych. Mają działanie wzmacniające, regenerujące, normalizujące, przeciwłupieżowe.

W kosmetyce

Ziele i kwiaty jasnoty mogą być używane jak kosmetyk naturalny. Przygotowany z nich napar sprawdza się jako tonik do przemywania skóry. Także stosuje się okłady z jasnoty białej.

Wskazania:

• trądzik
• łojotok
• cienie pod oczami
• podrażnienia
• przesuszenia
• opuchnięcia
• wysypki
• infekcje skórne

W kuchni

Młode liście jasnoty białej mogą być używane w kuchni. Smakują podobnie do pokrzywy i mają podobne do niej właściwości odżywcze. Wykorzystywane są między innymi do zup, sałatek lub smoothies.

Przeciwwskazania

Z jasnoty białej nie powinny korzystać osoby, u których występują przeciwwskazania do jej używania.

Przeciwwskazania do stosowania ziela i kwiatów jasnoty białej:

• uczulenie, nadwrażliwość
• ciąża i karmienie piersią – możliwe jedynie stosowanie zewnętrzne

Jak stosować pokrzywę białą?

Z kwiatów i ziela jasnoty białej – pokrzywy głuchej można przygotowywać różne przetwory, które zawierają jej prozdrowotne składniki aktywne.

Herbatka

Największą popularnością cieszą się odwary i napary – herbatki przygotowywane z kwiatów oraz ziela jasnoty. Zaleca się pić je 2-3 razy dziennie. Herbatki mogą być używane również zewnętrznie – w celach pielęgnacyjnych do przemywania skóry, jako płukanki, nasiadówki.

Nalewka

Nalewka z jasnoty białej na bazie wódki również posiada właściwości lecznicze. Może być używana w niewielkich dawkach, między innymi w okresach osłabionej odporności. Zaleca się picie po 2 łyżki stołowe 3-4 razy dziennie.

Syrop

Z kwiatów jasnoty białej można przygotować syrop, który bardzo dobrze nadaje się również dla dzieci. Jest słodki i całkowicie naturalny. Należy pić 2-3 łyżki dziennie.

Przepisy

Odwar: 1 łyżeczkę kwiatów jasnoty białej lub jej ziela umieścić w garnku i zalać 200 ml wody. Podgrzewać i gotować 3-5 minut. Pozostawić na 15 minut, odcedzić.

Napar, herbatka: 1 łyżeczkę kwiatów lub ziela zalać 200 ml gorącej wody. Parzyć pod przykryciem przez 15 minut.

Nalewka: 50 g ziela jasnoty białej połączyć z 250 ml wódki. Zamknąć w butelce, odstawić w zaciemnione miejsce na 2 tygodnie. Potem przecedzić.

Syrop: 2,5 kg cukru, 2 litry wody, połowa szklanki kwiatów jasnoty białej, łyżeczka kwasku cytrynowego. Kwiaty zalać wodą, gotować 10 minut na małym ogniu. Odsączyć, zlać odwar i przecedzić przez sitko. Dodać cukier i kwasek cytrynowy. Gotować, aż całość zgęstnieje.

Cena

Za 25 g kwiatów jasnoty białej należy zapłacić 20-30 złotych. Ziele jasnoty jest tańsze – za 50 g należy zapłacić około 5-10 złotych.

Opinie

Ziele i kwiaty głuchej pokrzywy – jasnoty białej są cenione głównie ze względu na swoje skuteczne działanie w leczeniu „kobiecych” dolegliwości. Także jest naturalnym wsparciem w okresach obniżonej odporności, poprawia trawienie i stosowana jest w pielęgnacji skóry i włosów.

Warto więc pamiętać o wyjątkowych właściwościach tej niepozornej rośliny, która sprawdza się w kuracji wielu dolegliwości.

Post Jasnota biała – właściwości, zastosowanie i uprawa pojawił się poraz pierwszy w zdrowe-sposoby.com.

Nazwa tego popularnego zioła wywodzi się z języka łacińskiego, gdzie słowo rosmarinus tłumaczone jest jako „rosa morza”, jako że często można spotkać go nad brzegiem morza.

Według hiszpańskich wierzeń, krzaki rozmarynu miały dać schronienie Matce Boskiej podczas ucieczki do Egiptu. Gdy powiesiła ona na nim swój płaszcz, nadał on kwiatom rozmarynu uroczą barwę niebieską. Także uznawany jest on za symbol wiernej miłości. Jego gałązki używane były do odganiania koszmarów nocnych i miały oczyszczać powietrze, zapobiegając zarazom. Rozmaryn to wyjątkowa roślina, którą warto poznać bliżej.

Biologia i uprawa

Rozmaryny to rośliny zaliczane do rodziny jasnotowatych (Lamiaceae). Według różnych źródeł obejmują one od 1 aż do 12 gatunków. Wszystkie z nich wywodzą się z rejonu basenu Morza Śródziemnego, gdzie spotykane były od wieków. Dzisiaj także występuje tam w stanie dzikim, ale uprawiany jest w różnych krajach świata, w tym w Polsce.

Dwa najczęściej wyróżniane gatunki to:

• Rosmarinus officinalis L., czyli lekarski, apteczny, najbardziej rozpowszechniony surowiec zielarski i przyprawa
• Rosmarinus chilensis Molina

Wygląd

Gatunek lekarski jest krzewem dochodzącym do 2 metrów wysokości, lecz w polskim klimacie zwykle ma do 50 centymetrów. Wydziela aromatyczny zapach i jest wiecznie zielony. Posiada czterokanciastą, drewniejącą łodygę, skórzaste, cienkie listki przypominające igiełki, a także wydaje niebieskawe lub różowawe kwiaty z ząbkowanymi kielichami. Kwitnie w okresie od maja do lipca.

Jest rośliną miododajną i owadopylną – produkuje się z niego wyśmienity miód rozmarynowy, który określany jest także jako miód hiszpański, ponieważ to właśnie tam wytwarza się go najwięcej.

Odmiany

W uprawie znajduje się wiele odmian rozmarynu, które różnią się pomiędzy sobą swoją wielkością, ulistnieniem oraz barwą.

Najbardziej znane odmiany rozmarynu to:

• Benenden Blue – z jasnoniebieskim kwieciem
• Lockwood de Forest – o rozłożystym pokroju, z kwiatami o kolorze ciemnoniebieskim
• Prostatus – odmiana płożąca, polecana do wysadzania przy murach, w doniczkach
• Huntigton Carpet – rozłożysta, ma niebieskie kwiaty
• Majorka Pink – wzniesiona, z kwiatami w odcieniu różowym

Wysiew i sadzenie

Roślina ta nadaje się zarówno do uprawy w gruncie, jak również w doniczkach. Można ją wysiewać i sadzić.

Wysiew powinien następować w okresie marca i kwietnia, w ogrzewanych pomieszczeniach. Zaczyna kiełkować po około 10 dniach. Sadzonki można wysadzić do gruntu wtedy, gdy osiągają 3-5 cm, najlepiej w okresie końca maja lub początku czerwca.

Stanowisko powinno być słoneczne. W cieniu rośnie bardzo słabo. Nadaje się do uprawy także na ziemiach o przeciętnych parametrach, piaszczystych. Nie toleruje jednak nadmiernej wilgotności.

Pielęgnacja i przycinanie

Aromatyczne rozmaryny nie są wymagające pod względem uprawy, lecz nie jest roślina szybko rosnącą. Nie należy ich nadmiernie podlewać – należy zrobić to systematycznie wtedy, gdy uprawiane są w donicach. Można nawozić je w okresie od maja do połowy lipca, na przykład kompostem.

Krzewy rozmarynu można przycinać w okresie od lutego do marca. Dzięki cięciu można nadać im ładniejszy pokrój.

Zimowanie

Odporność na mróz jest zależna od odmiany i wieku rozmarynu. Najlepszą odporność na mrozy wykazują starsze, zdrewniałe okazy. Młodsze rośliny zaleca się w okrywać przed chłodem. Te uprawiane w donicach warto wnieść do pomieszczeń. Najbardziej odporna na mrozy jest odmiana Blue Winter.

Rozmnażanie

Może być rozmnażany z nasion i sadzonek. Najczęściej robi się to z sadzonek. Sadzonki pozyskuje się z odkładów poziomych, najlepiej z okazów mających co najmniej 2 lata.

Choroby

Ze względu na wysoką zawartość olejku rozmarynowego jest wysoce odporny na szkodniki oraz na owady. Wysadzany przy warzywach, między innymi marchwi i kapuście, zwiększa ich odporność.

Suszenie

Zbiory dostępne są przez cały rok. Do wykorzystania nadają się jego liście, całe pędy, kwiaty.

W celu zasuszenia zaleca się zebranie młodych pędów zioła tuż przed kwitnieniem. Suszenie powinno odbywać się w miejscu nieprzekraczającym 35 stopni Celsjusza.

Właściwości

Ziele rozmarynu można wykorzystywać na świeżo lub po wysuszeniu, a także wykorzystywać produkowany z niego olejek rozmarynowy.

Posiada aromatyczny, balsamiczny zapach, który przypomina kamforę. Z tego względu znalazł on zastosowanie w aromaterapii. Wyróżnia się także intrygującym, słodko-gorzkim smakiem.

Składniki rozmarynu:

• kwas rozmarynowy
• olejki eteryczne – cyneol, cymen, pinen, borneol, kamfora
• pigmenty flawonoidowe, w tym diosmina, które wykazują działanie antyoksydacyjne
• witaminy, w tym witamina A, witamina C, witaminy z grupy B – tiamina, ryboflawina, niacyna, witamina B6, kwas foliowy
• minerały – żelazo, wapń, magnez, potas, cynk, fosfor, sód

Kwas rozmarynowy jest jednym z najcenniejszych składników rozmarynu. Występuje on także w innych ziołach, w tym w mięcie, szałwii, bazylii czy pachnotce. To w dużej mierze on odpowiada za prozdrowotne działanie rozmarynu – wykazuje działanie przeciwzapalne, przeciwwirusowe, przeciwnowotworowe. Jest także silnym przeciwutleniaczem.

Pozytywne działanie wykazują też olejki eteryczne, flawonoidy, witaminy i minerały, co czyni z rozmarynu skarbnicę wartościowych składników odżywczych.

Działanie i zastosowanie

Rozmaryn lekarski jest ziołem posiadającym rozległe zastosowanie, które wynika z jego wyjątkowych właściwości. Z tego względu już od wielu wieków używany jest on w ziołolecznictwie.

Wykazuje działanie:

• przeciwutleniające
• przeciwzapalne
• przeciwwirusowe
• przeciwbakteryjne
• immunomodulujące
• przeciwalergiczne
• żółciotwórcze i żółciopędne
• rozkurczające
• stabilizujące
• sedatywne

Liczne składniki aktywne rozmarynu powodują, że jest on doceniany w wielu obszarach – jako roślina lecznicza, kulinarna. Także stosowany jest w przemyśle kosmetycznym i perfumeryjnym.

Zmarszczki

Olejek rozmarynowy wykazuje działanie przeciwzmarszczkowe, wspomaga regenerację skóry i ma działanie anti-aging. Nadaje się także do pielęgnacji delikatnej skóry pod oczami.

Twarz

Kosmetyki z rozmarynem, w tym między innymi maseczki, kremy czy serum, wykazują pozytywne działanie na skórę twarzy. Poza redukcją zmarszczek wspomagają naturalne oczyszczanie skóry – usuwają bakterie i inne drobnoustroje, dlatego zalecane są przy walce z trądzikiem. Również ziele to rozjaśnia skórę, zmniejsza przebarwienia i pomaga w walce z bliznami.

Na pamięć

Dzięki swoim prozdrowotnym właściwościom rozmaryn wspiera pamięć i koncentrację. Pozyskiwany z rozmarynu olejek wspiera rozkład acetylocholiny, która znajduje się w mózgu i odpowiedzialna jest za zdolności poznawcze. Również rekomendowany jest on jako element profilaktyki chorób neurodegeneracyjnych – demencji, choroby Alzheimera. Posiada też właściwości uspokajające, obniża stres i niepokój.

Co ciekawe, bardzo dobre efekty dla układu nerwowego przynosi stosowanie aromaterapii oraz inhalacji z olejkiem rozmarynowym.

Na włosy

Płukanka przygotowana z rozmarynu pomaga na włosy. Wzmacnia cebulki włosowe, dlatego redukuje ich wypadanie. Redukuje łupież. Zmniejsza też ryzyko przedwczesnej siwizny włosów.

Na skórę

Produkty rozmarynowe wykazują działanie oczyszczające, wspomagają mikrokrążenie. Także posiadają właściwości ujędrniające i antycellulitowe, dlatego pomagają w poprawie wyglądu skóry. Za takie działanie odpowiedzialny jest kwas rozmarynowy, który wspomaga ukrwienie.

Na kleszcze

Owady nie przepadają za rozmarynem ze względu na jego intensywny zapach. Zaliczają się do nich również kleszcze. Posadzony w ogrodzie odstrasza te pajęczaki, które przenoszą groźną boreliozę.

Z rozmarynu przygotowuje się także naturalne preparaty przeciw kleszczom. Należy spryskać nimi ciało i ubranie, by odstraszyć te, a także inne owady – komary, muchy, meszki.

Alergia

Zioło to polecane jest również dla alergików. Redukuje stany zapalne, wspiera pracę układu odpornościowego, a także wykazuje działanie przeciwalergiczne. Dzięki wprowadzeniu go do diety można zredukować częstotliwość i intensywność reakcji alergicznych.

Nadciśnienie

Stosowanie rozmarynu polecane jest u osób z nadciśnieniem tętniczym krwi. Wspomaga on normalizację ciśnienia, a przy tym zwiększa przepustowość naczyń krwionośnych.

Krążenie krwi

Poprawia krążenie krwi, dzięki czemu ułatwia jej dopływ do każdej komórki ciała. Redukuje chorobę Raynauda, która objawia się nadmiernym zimnem palców rąk i stóp oraz utratą ich naturalnego koloru.

W ciąży

Rozmaryn nie jest polecany dla kobiet w ciąży, ponieważ powoduje on zwiększenie ryzyka poronienia. Należy unikać go przede wszystkim wtedy, gdy ciąża nie przebiega poprawnie. Wynika to z faktu, że posiada on silne działanie rozkurczające, wobec tego może być on zagrożeniem dla płodu.

Karmienie piersią

Stosowanie rozmarynu jest dopuszczone w okresie laktacji – karmienia piersią. Jest on używany do celu zmniejszenia zapaleń piersi oraz przed karmieniem, aby pobudzić laktację. Zaleca się wtedy stosowanie okładów przygotowanych z naparów z tego zioła.

Cukrzyca

Z rozmarynu mogą korzystać diabetycy i osoby zagrożone cukrzycą. Wynika to z faktu, że przyczynia się on do obniżenia poziomu glukozy we krwi i jednocześnie podwyższa poziom insuliny. Wspiera pracę trzustki, która odpowiedzialna jest za wydzielanie insuliny. Zmniejsza także wchłanianie węglowodanów przez obniżenie aktywności alfa-glukozydazy jelitowej.

Stany reumatyczne

Może być używany w celu redukcji stanów reumatycznych, między innymi przy RZS – reumatoidalnym zapaleniu stawów oraz innych dolegliwościach stawowych. Najlepsze efekty przynosi jako kąpiele rozgrzewające.

Na układ pokarmowy

Za pomocą rozmarynu można zredukować dolegliwości układu pokarmowego – jest on środkiem o działaniu żółciopędnym, rozluźniającym. Pomaga na niestrawność, redukuje bóle i skurcze układu pokarmowego, chroni przed wrzodami żołądka i dwunastnicy, a także zabezpiecza wątrobę. Dodatkowo pobudza apetyt.

Na ból

Posiada działanie podobne do popularnych niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ), dzięki czemu pomaga w redukcji zapaleń oraz towarzyszących im dolegliwości bólowych.

Skutki uboczne i przeciwwskazania

Stosowanie rozmarynu może powodować pojawienie się skutków ubocznych. Może uczulać i wywoływać kontaktowe zapalenie skóry, astmę. Jego nadmierne ilości mogą dać wymioty, biegunki, skurcze.

Przeciwwskazania do stosowania rozmarynu lekarskiego:

• ciąża
• dzieci w wieku poniżej 12. roku życia
• nadwrażliwość na ziele
• kamica żółciowa
• niedrożność i zapalenia dróg żółciowych
• zewnętrznie – duże uszkodzenia skóry

Jak stosować?

Wszechstronne zastosowanie ziela rozmarynu jest jego dużym atutem. Można używać go na wiele sposobów – zewnętrznie i wewnętrznie.

Z rozmarynu przygotowywane są: olejek, przyprawa, herbata, napar, wywar, tabletki, miód, wino

Olejek

Olejek rozmarynowy jest popularny w medycynie naturalnej. Można kupić go jako gotowy produkt lub też przygotować samodzielnie.

Samodzielne przygotowanie olejku rozmarynowego nie jest trudne. Należy przesypać zmielony rozmaryn do ciemnego słoika, a następnie zalać oliwą. Pozostawić miksturę na 2 tygodnie. Potem przelać przez sitko i rozlać do buteleczek.

Przyprawa

Rozmaryn bardzo dobrze sprawdza się jako przyprawa. Można zakupić go też w formie suszonej i dodawać do dań.

Sprawdza się przede wszystkim jako dodatek do mięs, wędlin i sosów, a także świetnie smakuje z produktami grillowanymi. Doceniany jest też przy doprawianiu warzyw, na przykład batatów, ziemniaków.

Herbata

Z liści rozmarynu można parzyć herbatę. W sprzedaży dostępne są herbaty rozmarynowe ekspresowe, które są łatwe w przygotowaniu – wystarczy zalać je gorącą wodą i odstawić.

Napar

Napar z rozmarynu można przygotować z gotowej herbaty albo z zebranych liści i gałązek tego zioła. Napar nadaje się do stosowania zewnętrznego i wewnętrznego.

Przepis na napar z rozmarynu:

• 3-5 gałązek ziela
• 3 szklanki wrzątku

Gałązki umieścić w dzbanku i zalać wrzątkiem. Parzyć około 5 minut pod przykryciem. Można dodać pokrojony w plasterki imbir, cytrynę, grejpfrut, miód, sok z malin do dosłodzenia.

Wywar

Kolejnym sposobem przygotowania rozmarynu jest wywar. W tym celu gałązki należy umieścić w garnku i zalać wodą i gotować przez 15-20 minut. Potem wywar odcedzić. W celach zdrowotnych należy pić go rano i wieczorem.

Tabletki

W sprzedaży można znaleźć suplementy diety zawierające to prozdrowotne zioło. Wchodzą one także w skład suplementów złożonych, między innymi stosowanych na dolegliwości układu pokarmowego.

Miód

Słodki, aromatyczny miód rozmarynowy doskonale nadaje się do dodawania do różnych dań i do jedzenia samodzielnie. Dobrze komponuje się z deserami, napojami. Wspiera działanie układu pokarmowego.

Wino

Dużym powodzeniem, zwłaszcza w rejonie krajów południowej Europy, cieszą się wina rozmarynowe.

Przepis na wino rozmarynowe:

• kilka gałązek świeżego rozmarynu lub około 60 g suszonych liści
• 1 l wina czerwonego
• 2 łyżki miodu

Rozmaryn umieszcza się w naczyniu, a potem zalewa winem i miodem. Napój lekko podgrzewa się w kąpieli wodnej, potem odstawia na 10 dni do ciepłego miejsca, a następnie filtruje i rozlewa do butelek.

Przepisy

Z rozmarynu można przyszykować także wyśmienite dania.

⇒ Focaccia z rozmarynem

To włoskie pieczywo drożdżowe z dodatkiem aromatycznego rozmarynu. Można dodać to niego także suszone pomidory, oliwki, ser feta. Focaccię podaje się z oliwą z oliwek.

⇒ Ziemniaki z rozmarynem

To prosty sposób na urozmaicenie codziennego obiadu. Pokrojone ziemniaki piecze się w piekarniku z dodatkiem oleju, soli i rozmarynu.

⇒ Kurczak w rozmarynie

Rozmaryn również wspaniale komponuje się z mięsami. Świetnie sprawdza się z udkami, podudziami, piersiami z kurczaka. Najlepiej przygotować go w piekarniku, na przykład w naczyniu żaroodpornym lub specjalnym woreczku.

Post Rozmaryn – właściwości i działanie pojawił się poraz pierwszy w zdrowe-sposoby.com.

Biologia

Poziewnik szorstki posiada wzniesioną i sztywną łodygę dorastającą do metra wysokości. Pokryta jest ona stosunkowo długimi i szorstkimi w dotyku włosami. Liście tej rośliny są duże, jajowate, zaostrzone na końcach oraz pokryte szczeciną. Najokazalszą częścią rośliny są kwiaty występujące w różnych kolorach, najczęściej od różowego po purpurowy. Rzadziej można spotkać okazy o białym lub żółtym kolorze kwiatów. Barwne płatki korony również są delikatnie owłosione.
Poziewnik bardzo łatwo pomylić z innymi roślinami należącymi, tak jak on, do rodziny jasnotowatych, na przykład gajowcem czy jasnotą purpurową. Niewiele osób wie, że do rodzaju „poziewnik” należy jeszcze kilka bardzo blisko spokrewnionych odmian, takich jak poziewnik polny, wąskolistny czy piaskowy, które posiadają zbliżone właściwości i działanie.

Występowanie

Gatunek ten preferuje przede wszystkim gleby próchnicze, żyzne, umiarkowanie wilgotne, wapienne i zasobne w składniki pokarmowe, głównie azot, ale może się także rozwijać na innych stanowiskach. Poziewnik szorstki stanowi gatunek cieniolubny, dlatego rzadko występuje w miejscach silnie nasłonecznionych. W naturze, najczęściej można go spotkać na nieużytkach, brzegach pól, widnych, leśnych polanach, porębach, stanowiskach ruderalnych i poboczach. Natomiast na terenach uprawnych pojawia się głównie w zbożach jarych, takich jak pszenica jara, owies, jęczmień jary oraz sadach. Czasami zachwaszcza także miejsca składowania nawozów organicznych, na przykład obornika.

Zbiór i suszenie

Kwitnące ziele, które stanowi surowiec leczniczy zbiera się od czerwca do października. Roślina ta może być kłująca oraz nieprzyjemna w dotyku, dlatego zalecane jest używanie rękawiczek. Należy zbierać
górne pędy poziewnika wraz z kwiatami i jedną parą liści. Suszenie luźno rozłożonego materiału powinno odbywać się w ciemnym – ze względu na zawartość irydoidów – i przewiewnym miejscu, w temperaturze około 40 stopni Celsjusza. Po wysuszeniu surowiec należy przechowywać w torebce papierowej lub szczelnie zamkniętym słoiku, z dala od promieni słonecznych, na przykład w szafce kuchennej. Okres przydatności wynosi jeden rok, po tym czasie olejki eteryczne zawarte w roślinie, tracą swoje właściwości i zioło trzeba wyrzucić.

Substancje lecznicze

Poziewnik szorstki to jednak nie tylko powszechny chwast terenów uprawnych, ale również roślina lecznicza i trująca. Jego tkanki zawierają w swoim składzie liczne substancje chemiczne działające zarówno leczniczo – w bardzo małych dawkach, jak i toksycznie – dla zwierząt i po przedawkowaniu.
Konopka jest bardzo dobrym źródłem rozpuszczalnej w wodzie i łatwo przyswajalnej w przewodzie pokarmowym człowieka krzemionki, a także flawonoidów, irydoidów i terpenoidów. Co więcej, w poziewniku zawarte są także garbniki, saponiny, kwasy organiczne, takie jak kawowy, salicylowy, cynamonowy, waniliowy, olejki eteryczne, substancje goryczowe, pektynowe oraz sole mineralne.

Właściwości i zastosowanie

Przetwory z ziela poziewnika stosowane są pomocniczo, nie zaniedbując rutynowego postępowania wskazanego przez lekarza, w przypadku stanów zapalnych błon śluzowych układu pokarmowego, uszkodzeń skóry, w stanach pooperacyjnych, przy zwiększonej przepuszczalności ścian włosowatych naczyń krwionośnych czy nawet oparzeniach. Roślinę tę stosuje się także w celu uzupełnienia niedoborów składników mineralnych, zwłaszcza u rekonwalescentów oraz osób w podeszłym wieku.
Od dawna w polskiej medycynie ludowej poziewnik szorstki miał swoje zastosowanie jako środek o działaniu uspokajającym, pomagającym w walce z długotrwałym stresem i problemami z zasypianiem. Napary z zioła stanowiły i nadal stanowią środek ściągający, przeciwzapalny oraz przeciwbólowy, przynoszący ulgę w migrenach. Ziele zalecane jest także w przypadku miażdżycy naczyń krwionośnych oraz nadciśnieniu. Roślina ta wzmacnia ogólną, naturalną odporność organizmu, przez co zmniejsza ryzyko rozwoju rozmaitych zakażeń.

Na układ oddechowy

W XIX i do połowy XX wieku ziele poziewnika wykorzystywano przy zapaleniu płuc i oskrzeli, gruźlicy oraz uporczywym i długotrwałym kaszlu, ponieważ zawarte w nim saponiny rozrzedzają zalegający, gęsty śluz i wydzielinę ropną w drogach oddechowych oraz ułatwiają odkrztuszanie. Wspomagają także proces gojenia się tkanki płucnej oraz zmniejszają wysięk płucny.
Saponiny, dzięki działaniu antyseptycznemu, hamują rozwój chorób o podłożu bakteryjnym w gardle, takich jak angina. Dzięki obecności krzemionki, poziewnik wzmaga bliznowacenie zmian gruźliczych, a jego długotrwałe przyjmowanie ogranicza rozwój prątków, czyli bakterii wywołujących tę zaraźliwą chorobę.

Wspomaganie trawienia

Poziewnik szorstki pozytywnie wpływa na pracę układu pokarmowego, poprzez usprawnienie procesu trawienia, gdyż zwiększa wydzielanie żółci i pobudza pracę jelit. Co więcej, saponiny obecne w roślinie hamują rozwój bakterii i grzybów w przewodzie pokarmowym.

Układ moczowy

Coraz częściej ziele poziewnika znajduje swoje zastosowanie jako środek moczopędny, ale zawsze w połączeniu z innymi surowcami działającymi na drogi moczowe. Poziewnik szorstki wpływa korzystnie na układ moczowy, gdyż utrudnia wytrącanie się złogów moczowych oraz wspomaga diurezę, czyli ogół zjawisk związanych z procesem wydalania moczu. W homeopatii zaleca się ziele poziewnika w dolegliwościach pęcherza oraz nerek, takich jak, między innymi kamica moczowa.

Stosowanie w kosmetyce

Napar i odwar z ziela powinny stosować osoby zmagające się ze zmienioną, łojotokową, trądzikową i zwiotczałą skórą. Krzemionka zawarta w zielu  poziewnika poprawia elastyczność skóry, a polifenole zwężają rozszerzone pory oraz hamują nadmierne wydzielanie łoju. Napar z poziewnika stosowany na skórę posiada właściwości przeciwzapalne i antyseptyczne, dzięki czemu polecany jest osobom zmagającym się z trądzikiem.
Poziewnik, podobnie jak perz czy przytulie jest dobrym źródłem przyswajalnej dla skóry krzemionki, która wzmacnia i uszczelnia naczynia krwionośne oraz działa korzystnie na stawy i tkankę łączną właściwą. Stymuluje regenerację oraz gojenie naskórka, a także stabilizuje strukturę włókien kolagenowych, co przyczynia się do odmłodzenia skóry i zmniejszenia widoczności zmarszczek.

Sposób użycia

To dobroczynne zioło możemy przyjmować w różnych postaciach, odpowiednich do użytku wewnętrznego lub zewnętrznego. Najprostszym sposobem na korzystanie z jego prozdrowotnych właściwości jest spożywanie zmielonego na proszek ziela poziewnika (pół łyżeczki), które powinniśmy popić szklanką wody. Poniżej prezentujemy inne formy stosowania poziewnika.

Napar

Napar z tej leczniczej rośliny powstaje poprzez zalanie 1 – 2 łyżeczek ususzonego lub świeżego ziela wrzątkiem i pozostawienie go do zaparzenia na 15 minut pod przykryciem. Napar powinno się pić trzy razy dziennie po pół szklanki przy grypie i innych chorobach układu oddechowego, w celu obniżenia ciśnienia, a także na wzmocnienie włosów i paznokci w połączeniu z pokrzywą i skrzypem.
Do użytku zewnętrznego można stosować napar do kąpieli, jako tonik czy okład na zmiany skórne, stłuczenia, opuchnięcia oraz trudno gojące się rany. Doskonale sprawdza się także jako płukanka do włosów, ponieważ stymuluje ich porost oraz wzmacnia cebulki włosowe. Często poziewnik szorstki stosuje się jako składnik mieszanek, w połączeniu z innymi roślinami, takimi jak liść podbiału, skrzyp polny, miodunka plamista, liść babki, rdest ptasi czy ziele przetacznika.

Wino poziewnikowe

Aby przygotować wino z poziewnika, świeże, rozdrobnione jego ziele zalewamy wodą, do całkowitego przykrycia oraz doprowadzamy do zagotowania. Następnie powinniśmy zmniejszyć ogień i gotować powoli przez około 20 minut. Po ostudzeniu, tak powstały odwar przecedzamy i mieszamy z winem w proporcji jedna część odwaru na dwie części wina i odstawiamy na minimum dwa tygodnie.
Zaleca się regularne przyjmowanie niewielkiej ilości wina – jedna lampka – w celu uzupełnienia niedoborów krzemionki oraz dla wzmocnienia stawów i kości, alternatywnie do naparu. Aby poprawić jego smak, można dodać też inne składniki, na przykład słodkie owoce.

Ekstrakt poziewnikowy z kwasem migdałowym

W celu jego przygotowania, pocięte ziele poziewnika zalewamy wodą, doprowadzamy do wrzenia oraz przecedzamy. Następnie odparowujemy połowę wody. Konserwujemy, dodając 3% kwas migdałowy.
Tak przygotowana mikstura, jest często wykorzystywana w przemyśle kosmetycznym, jako składnik kremów przeciwzmarszczkowych, przeciwtrądzikowych oraz toników do twarzy.

Ocet poziewnikowy

Przygotowany w domu ocet poziewnikowy powinno się wykorzystywać przede wszystkim zewnętrznie, jako tonik do skóry głowy na przetłuszczające się włosy.
Jego przygotowanie jest bardzo proste. Wystarczy pocięte ziele poziewnika zalać octem jabłkowym lub innym o stężeniu 3% i doprowadzić do wrzenia, a następnie przecedzić. Zaleca się stosować łyżeczkę specyfiku na litr wody.

Skutki uboczne i przeciwwskazania

Nie należy przekraczać zalecanych dawek preparatów na bazie poziewnika, ponieważ w dużych ilościach jest on rośliną trującą, mogącą powodować wymioty czy biegunkę. Poziewnik szorstki może stać się rośliną szkodliwą nie tylko dla ludzi, ale przede wszystkim zwierząt, z których szczególnie narażone na jego toksyny są konie. Pasza czy siano zanieczyszczone zielem poziewnika może powodować u tych zwierząt zatrucia, a toksyny mogą odkładać się w ich organizmie.
Nie zaleca się także jego stosowania przez kobiety w ciąży i podczas laktacji. Nie powinno się również podawać poziewnika dzieciom.

Szkodliwość

Mimo, że poziewnik szorstki jest chwastem bardzo popularnym, zagrożenie dla upraw przynosi jedynie wtedy, gdy na danym miejscu występuje masowo. W okresie wegetacji może stanowić konkurencję dla roślin użytkowych, ograniczając im dostęp do wody, promieni słonecznych czy składników pokarmowych. Podczas wzrostu roślina ta może także powodować zacienienie mniejszych roślin, utrudniając im rozwój.

Ile kosztuje i gdzie kupić poziewnik?

Ziele poziewnika nabyć można w sklepach zielarskich, niektórych aptekach, a także w sprzedaży internetowej. Za opakowanie o wadze 100 g ciętego zioła zapłacić musimy około 11,50 złotych, a mielonego 14,50 złotych. Tańszym rozwiązaniem, jak w przypadku każdego zioła, będą samodzielny zbiór i opracowanie surowca.

Post Poziewnik szorstki – właściwości i zastosowanie pojawił się poraz pierwszy w zdrowe-sposoby.com.

Biologia i uprawa

Strączyniec (Cassia L.) jest rośliną należącą do rodziny Fabaceae i obejmuje aż 90 gatunków. Gatunkiem typowym jest strączyniec cewiasty. Za najważniejszego przedstawiciela strączyńców uznaje się strączyniec ostrolistny wywodzący się z Egiptu. Na drugim miejscu znalazł się somalijski strączyniec wąskolistny. Innymi popularnymi gatunkami są strączyniec włoski i strączyniec marylandzki. Preferuje on ciepły klimat – półpustynne i pustynne obszary. Senes jest rodzajem krzewu rosnącego w stanie dzikim w obu Amerykach; można spotkać go także w Australii, Afryce i Azji. Jako, że jest to roślina tropikalna, na próżno jest szukać jej w Polsce w stanie naturalnym. Możliwe jest uprawianie go, zapewniając mu odpowiednie warunki – przewiewne i nasłonecznione szklarnie/oranżerie. Roślina ta wymaga temperatury powyżej 10 st. C, a czasami nawet więcej w zależności od gatunku, oraz żyznej i przepuszczalnej gleby. Latem konieczne jest zapewnienie strączyńcowi stale wilgotnego podłoża, co wymaga regularnego podlewania.

Strączyniec może osiągnąć od 6 do nawet 60 cm wysokości. W zależności od gatunku może mieć liście o innym zabarwieniu – szaro- zielonym czy też zielonkawo- żółtym. Podobnie jest z kwiatami; mogą one być złociste, ciemnozłote czy też brązowo- żółte. Roślina kwitnie od połowy zimy do wczesnego lata lub w drugiej połowie lata. Jej owoce z kolei wyglądają jak strąki. Chorobami dotykającymi strączyńca są przędziorki, co manifestuje się opadającymi liśćmi. Rozmnaża się on przez nasiona wysiewane na wiosnę lub poprzez pobranie półzdrewniałych sadzonek w okresie letnim.

Właściwości

W strączyńcu znajdziemy związki śluzowe i żywicowe, antrazwiązki, glikozydy antrachinowe, sennozydy (sennozydy A i B oddziałują na jelito grube). Roślina ta posiada właściwości przeciwzapalne, przeczyszczające, przeciwutleniające, moczopędne. Obecne w nim związki, takie jak flawonoidy, kumaryny i garbniki czynią go rośliną o działaniu przeciwutleniającym.

Działanie i zastosowanie

Za pomocą senesu można skutecznie oczyścić jelita z nagromadzonych toksyn i jednocześnie poprawić ich perystaltykę. Zaleceniem do stosowania wewnętrznego są zaparcia atoniczne, nawykowe lub będące wynikiem niewłaściwego trybu życia. Stosuje się go przy hemoroidach i szczelinach odbytu. Wykazuje on działanie przeczyszczające i uławiające wypróżnianie się. Przypisuje mu się także działanie moczopędne, gdyż przeciwdziała zastojowi wody w organizmie. Nie brakuje osób sięgających po tę roślinę w celu pozbycia się zbędnych kilogramów. Nie jest to jednak środek odchudzający. Efekt spadku wagi obserwuje się na skutek pozbycia się z jelit zalegających złogów; nie dochodzi jednak do spalenia tkanki tłuszczowej. Jest to możliwe do uzyskania wyłącznie przy deficycie kalorycznym, dobrze zbilansowanej diecie i aktywności fizycznej. Nie należy wobec tego traktować senesu jako magicznego sposobu na pozbycie się nadprogramowych kilogramów. Ponadto ze spożywaniem herbatek czy też tabletek z senesem należy bardzo uważać, gdyż nadmierna ich podaż  może przynieść efekt odwrotny od zamierzonego. Co więcej, przyjmowanie środków przeczyszczających prowadzi do odwodnienia organizmu, a to z kolei nasila proces magazynowania się wody w organizmie. Nie trzeba chyba nikomu mówić, że zastój wody nie sprzyja utracie masy ciała. Strączyniec nie przyspiesza metabolizmu. Spadek wagi jest tylko chwilowy, a nie trwały. Tak samo jak złudzenie bardziej płaskiego brzucha.

Po senes sięga się też w celu oczyszczenia przewodu pokarmowego przed operacjami i badaniami. Senesu nie należy stosować w czasie ciąży, ani też karmienia piersią, jako że obecne w roślinie sennozydy przenikają do pokarmu matki. Senes wpływa pozytywnie na stan skóry, poprawiając jej nawilżenie poprzez wzmożenie produkcji sebum. Pomaga także przy bezsenności, stanach lękowych i padaczce. Senes może być stosowany na włosy, szczególnie w przypadku kobiet z jasnymi kosmykami. Jest to zioło pogrubiające włosy. Wystarczy zmieszać sproszkowane liście senesu z wodą, dodać kwasek cytrynowy czy ocet, dobrze wymieszać i odstawić na noc, po czym nałożyć rano na umyte włosy i pozostawić na półtorej godziny, po czym zmyć wodą. Kolejne mycie włosów powinno mieć miejsce dopiero po trzech dniach. Jego działanie można wówczas przyrównać do naturalnej henny.

Jak stosować?

W aptekach można dostać zarówno herbatki fix w saszetkach z senesem, jak również surowiec w formie mielonej. Nie brakuje też najróżniejszych tabletek ze strączyńcem. Tego typu produkty dostaniemy również w sklepach ze zdrową żywnością. W przypadku herbaty wystarczy zalać susz wrzątkiem i poczekać, aż się zaparzy. Jeśli chodzi o suplementy diety, to należy bezwzględnie stosować się do zalecanych przez producentów dziennych dawek. Senesu nie powinno stosować się dłużej niż maksymalnie dwa tygodnie.
Należy mieć na uwadze to, że zanim dojdzie do wypróżnienia, mija kilka godzin. W związku z tym zaleca się stosować senes przed snem. Jego działanie powinno być odczuwalne po 6-8 godzinach od przyjęcia. Tyle czasu konieczne jest do zadziałania zawartych w roślinie sennozydów w układzie pokarmowym.

Skutki uboczne i przeciwwskazania

Przeciwwskazaniem do stosowania senesu jest ciąża i karmienie piersią. To samo dotyczy menstruacji. Nie powinny sięgać po niego dzieci poniżej 12 roku życia. Roślina ta nie jest zalecana przy niewydolności nerek, stanach zapalnych jelit i wyrostka robaczkowego. Osoby borykające się z bólem brzucha czy owrzodzeniami również nie powinny stosować senesu. Przeciwwskazaniem do stosowania strączyńca jest uczulenie na tę roślinę, niedrożność/zwężenie/atrofia jelit i odwodnienie z utratą elektrolitów.

W przypadku strączyńca niezwykle ważne jest, aby nie stosować go przez dłuższy czas, gdyż organizm bardzo łatwo się do niego przyzwyczaja. W rezultacie takie postępowanie prowadzi do rozleniwienia jelit, a więc uzyskania efektu odwrotnego od zamierzonego i pogłębienia się problemów z zaparciami. Osoby przesadzające z ilością i częstotliwością przyjmowania preparatów z senesem przyczyniają się do zaprzestania naturalnego podejmowania przez jelita aktywności związanej z przesuwaniem i defekacją mas kałowych. Grozi to samozatruciem organizmu. Kał zawiera toksyny, które powinny jak najczęściej opuścić nasze wnętrze, aby nie doszło do powtórnego ich przenikania. Nawet po odstawieniu senesu powrót do normalnego wypróżnienia się może być utrudniony i wymagać czasu. Ponadto sięganie po środki przeczyszczające prowadzi do wypłukiwania się witamin i minerałów oraz do odwodnienia organizmu. Działaniami niepożądanymi mogą być też świąd, pokrzywka i wysypka w przypadku osób nadwrażliwych. Zdarzają się także dolegliwości bólowe i skurczowe w obrębie jamy brzusznej i wodnisty stolec.

Długotrwałe stosowanie senesu może przyczynić się do zaburzenia gospodarki wodno- elektrolitowej. Mogą wystąpić również nieodwracalne zmiany pigmentacyjne w błonie śluzowej jelita grubego, białkomocz czy krwiomocz. Zmianie może ulec nawet zabarwienie moczu. Ogromną ostrożność należy zachować w przypadku osób stosujących glikozydy nasercowe, preparaty o działaniu diuretycznym, leki antyarytmiczne, korzeń lukrecji lub adrenokortykosteroidy.

Cena

W przypadku senesu najczęściej stosowaną formą są herbatki. Można kupić gotowe herbaty fix w saszetkach lub suszone liście senesu w cenie ponad 3 złotych za 30 torebek/50 g. W sprzedaży dostępne są także tabletki z senesem. Opakowanie zawierające 60 kapsułek to koszt ponad 18 złotych.

Opinie

Senes ceniony jest przede wszystkim ze względu na swoje działanie przeczyszczające. Okazuje się być dla wielu osób naturalnym remedium przy problemach z wypróżnianiem, czemu towarzyszy szereg dokuczliwych dolegliwości. Skuteczność tego środka jest jak najbardziej adekwatna do ceny. Osoby stosujące senes są zadowolone z szybkiego działania i wydajności. Roślina ta działa skutecznie, ale delikatnie.

Post Strączyniec – właściwości, działanie i skutki uboczne pojawił się poraz pierwszy w zdrowe-sposoby.com.

Biologia i uprawa

Serdecznik pospolity nazywany ludowo lwim sercem/lwim ogonem (ze względu na znaczenie greckie słów leon i eura oraz budowę kwiatu ze zwisającą dolną wargą) pochodzi z rodziny Lamiaceae. Występuje on naturalnie na terenach Europy i Azji. Obecnie można spotkać go także w Ameryce Północnej i miejscowo w Australii. Roślina ta porasta przydroża, rumowiska i pastwiska. Preferuje stanowisko słoneczne i zasobne w wapń. Bylina ta kwitnie od czerwca do sierpnia; jest miododajna i rozmnaża się przez nasiona. Można powiedzieć, że jest to typowo wiejska roślina, gdyż w dużych ilościach można spotkać ją przy drogach i płotach oraz przy złogach śmieci. Ze względu na liczbę chromosomów wyróżnia się dwa podgatunki, a mianowicie Leonurus cardiaca L. subsp. cardiaca i Leonurus cardiaca L. subsp. villosus. Serdecznik pospolity atakowany jest przez niektóre gatunki grzybów, które przyczyniają się do wystąpienia na liściach plam.

Właściwości

Serdecznik pospolity zawiera flawonoidy, garbniki, saponiny, trójterpeny, kwasy organiczne, sole mineralne, spore ilości wapnia i potasu, glikozydy (glikozydy bufadienolidowe są glikozydami nasercowymi) i olejki eteryczne. Znajdziemy w nim cholinę, alkaloidy, związek aminowy, antocyjany, związki irydoidowe, leonurynę i żywice. Lwie serce jest rośliną o działaniu uspokajającym i relaksującym. Przypisuje mu się właściwości żółciopędne, przeciwzapalne, rozkurczowe, ściągające, przeciwbiegunkowe, moczopędne, bakteriobójcze i grzybobójcze.

Działanie i zastosowanie

Ziele lwiego serca znalazło szerokie zastosowanie w medycynie ze względu na swoje liczne właściwości prozdrowotne. Roślina ta działa uspokajająco, obniża ciśnienie krwi, normalizuje pracę serca i wzmacnia mięsień sercowy, działa przeciwskurczowo, przeciwdziała arytmiom. Idealnie sprawdza się jako naturalny środek nasercowy. Można go wobec tego spotkać w wielu lekach, nalewkach i suplementach diety. Po serdecznika pospolitego warto sięgać w stanach napięcia nerwowego i trudnościach w zaśnięciu. Pomocny okazuje się także przy dolegliwościach jelitowych w postaci biegunek, wzdęć czy kolek, gdyż działa rozkurczowo. Sprawdzi się wobec tego również przy dolegliwościach kobiecych, czyli podczas bolesnych miesiączek. Polecany jest do leczenia zespołu napięcia przedmiesiączkowego. Łagodzi również objawy menopauzy w postaci lęku, płaczliwości, nerwowości, duszności, problemów ze snem, bólem i zawrotami głowy. Po zioło to sięga się także w początkowym stadium choroby wieńcowej i nadciśnieniowej. Rekomendowany jest przy łagodnej tachykardii. Zawarte w lwim sercu substancje zwiększają przepływ krwi do serca, wzmacniają napięcie i obniżają częstotliwość pulsu. Roślinie tej przypisuje się działanie obniżające ciśnienie tętnicze krwi. Po preparaty ją zawierające zaleca się sięgać osobom borykającym się z kołataniem serca, miażdżycą, nerwicami sercowo-naczyniowymi, dusznicą bolesną i chorobą Basedowa. Wykorzystywana jest pomocniczo do leczenia bezsenności.

Jako, że serdecznik pospolity działa przeciwzapalnie, wykorzystuje się go do sporządzania roztworów, które w postaci okładów przyspieszają proces gojenia się ran i oparzeń. Zioło to działa także przeciwbiegunkowo, dlatego też warto mieć go pod ręka w przypadku pojawienia się nieprzyjemnych dolegliwości jelitowych. Lwie serce przynosi ukojenie również przy migrenach i stanach depresyjnych. Roślina ta przeciwdziała zaburzeniom pracy serca na skutek działania na niego stresu. Ziele lwiego serca pobudza wydzielanie soków trawiennych, przez co znalazł zastosowanie jako środek pomocny przy zaburzeniach ze strony układu pokarmowego. Działa wiatropędnie i przeciwskurczowo, dlatego też przynosi ukojenie przy zaparciach, biegunkach i bólach brzucha. Roślina ta okazuje się być pożyteczna nawet przy schorzeniach górnych dróg oddechowych, takich jak nieżyt oskrzeli, astma, kaszel i ból w klatce piersiowej. Łagodzi on nieprzyjemne dolegliwości i przeciwdziała zaburzeniom oddychania, które mają miejsce przy rozstroju nerwowym i podczas ataków histerii.

Ziele serdecznika pospolitego stosowane jest nie tylko wewnętrznie, ale i zewnętrznie. Naparami przemywa się rany, skaleczenia i oparzenia. Przynoszą one ukojenie również przy uszkodzeniach skóry i dermatozach ze względu na ich ściągające działanie. Roślina ta dodawana do kąpieli pozwala się zrelaksować i zredukować stany zapalne. Z kolei liście lwiego serca stosowane są od wielu lat jako okłady na obrzmiałe piersi u kobiet karmiących w przypadku problemów z wystarczającą ilością pokarmu. W ten sposób możliwe jest wzmożenie laktacji. Roślina ta może posłużyć także do zmiękczenia wrzodów. Substancje zawarte w lwim sercu poprawiają motorykę jelit, pomagają przy zaburzeniach apetytu i redukują dolegliwości związane ze spożyciem nadmiernej ilości jedzenia. Serdecznik stosowany jest nawet do łagodzenia objawów epilepsji. Może być także środkiem wspomagającym przy braku menstruacji na tle nerwowym czy przy schorzeniach macicy. Serdecznik pomaga również przy nadczynności tarczycy. Co ciekawe dawniej był czasami używany do produkcji barwnika do tkanin o ciemnooliwkowym zabarwieniu. Serdecznik (zarówno kwiaty, jak i ekstrakt z nich) w niektórych krajach jest używką do palenia o działaniu rozluźniającym i euforyzującym.

Przeciwwskazania i skutki uboczne

Stosowanie ziela serdecznika zwiększa wrażliwość skóry na promieniowanie słoneczne. Roślina ta nie powinna być stosowana przez kobiety ciężarne ani też karmiące piersią. Przeciwwskazaniem do stosowania jest również nadwrażliwość na produkt. W przypadku stosowania ekstraktu z ziela serdecznika w ilości ponad 3 g mogą wystąpić skutki uboczne w postaci biegunki i bólu głowy. Zwiększa się także ryzyko wystąpienia stanu zapalnego żołądka i krwawień z macicy.

Dawkowanie i jak stosować?

W jakich ilościach i pod jakimi postaciami stosować serdecznik pospolity, aby efekty terapii były optymalne?

Tabletki

Serdecznik pospolity wykorzystywany jest do produkcji tabletek o działaniu uspakajającym i tonizującym.

Nalewka

Ziele serdecznika pospolitego wraz z innymi ziołami, takimi jak liść melisy, szyszki chmielu, koszyczek rumianku, kwiatostan głodu i korzeń waleriany wchodzą w skład nalewek stosowanych pomocniczo w stanach napięcia nerwowego i problemach z zasypianiem. Stosuje się je do trzech razy dziennie po łyżeczce preparatu rozpuszczonego w kieliszku wody.

Herbata

W aptekach bezproblemowo dostaniemy gotowe herbatki ze zmielonym zielem serdecznika pospolitego. Są one dostępne w formie saszetek do zaparzenia.

Krople

Lwie serce w postaci kropli należy stosować do trzech razy dziennie w ilości 28 kropli, co odpowiada 1000 mg ekstraktu z ziela serdecznika pospolitego.

Napar

Suszone ziele serdecznika pospolitego może posłużyć do zrobienia naparu. Wystarczy zalać łyżeczkę surowca szklanką wrzątku i zaparzać pod przykryciem przez kwadrans. Taki napar pijemy świeży do dwóch razy dziennie.

Odwar

Łyżkę lwiego serca zalewamy połową szklanki wody, doprowadzamy do wrzenia i gotujemy przez kwadrans pod przykryciem, po czym przecedzamy. Odwar pijemy dwa razy dziennie.

Cena

Za opakowanie suszonego ziela serdecznika zapłacimy poniżej 3 złotych za 50 g. Krople zawierające ekstrakt ziela lwiego serca kosztują ponad 40 złotych za 30 ml. Z kolei za opakowanie tabletek uspokajających zawierających w składzie serdecznik pospolity przyjdzie nam zapłacić około 19 złotych za 60 sztuk.

Opinie

Serdecznik pospolity ceniony jest przede wszystkim ze względu na swoje działanie wzmacniające mięsień sercowy. Przynosi on ukojenie przy kołataniu serca, bolesnych miesiączkach i nieprzyjemnych dolegliwościach towarzyszących menopauzie. Dla wielu osób jest to godny polecenia naturalny środek o działaniu uspokajającym, co w dzisiejszych zabieganych czasach jest nieocenionym wsparciem. Pomaga on ukoić nerwy, znieść uczucie silnego wzburzenia i lęku. Jest to też niezawodny sposób na pozbycie się zaburzeń snu i apetytu oraz na zniesienie uczucia przejedzenia.

Post Serdecznik pospolity – właściwości, działanie i dawkowanie pojawił się poraz pierwszy w zdrowe-sposoby.com.

Biologia i uprawa

Dąbrówka rozłogowa to nazwa rośliny Ajuga reptans – niskiej i dobrze rozgałęzionej byliny. Porasta ona tereny europejskie i azjatyckie. Występuje także w północnej części Afryki. W Polsce jest to roślina pospolita, która rośnie w lasach mieszanych i liściastych. Nie ma ona dużych wymagań, ale najlepiej rośnie w podłożu gliniasto-piaszczystym. Gleba powinna być żyzna, bogata w próchnicę i mieć odczyn obojętny. Chociaż preferuje stanowiska półcieniste, to jednak dobrze radzi sobie także na obszarach słonecznych czy zacienionych. Kolor kwiatów może być różny, ale najczęściej mają one zabarwienie niebieskofioletowe. Rzadziej spotyka się kwiaty białe i różowe. Liście mogą być ciemnozielone lub czerwonopurpurowe w zależności od odmiany. Kwitnienie ma miejsce od kwietnia do lipca. Surowcem są liście, które zbiera się w okresie letnim, czyli od czerwca do sierpnia. Jest to roślina prosta w uprawie, rozmnażana poprze podział rozłogów na wiosnę. Wystarczy odciąć ukorzeniony rozłóg i później go wykopać. Dąbrówka rozłogowa jest byliną zimującą gruncie. W zależności od odmiany może mieć wysokość od 10 do 20 cm. Jest odporna na mrozy i świetnie czuje się w wilgotnych miejscach. Na korzyść dąbrówki przemawia to, że może ona rosnąć nawet w takich miejscach, w których inne rośliny nie są w stanie się rozwijać. Można ją spotkać pod krzakami czy w cieniu drzew.

Dąbrówka rozłogowa jest rośliną miododajną, która idealnie nadaje się na skalniaki. Wówczas można liczyć na prawie całoroczną ozdobę w ogrodzie. Jak najbardziej nadaje się także do uprawy w pojemnikach. Zaletą tej rośliny jest to, że przeciwdziała obsuwaniu się ziemi, dlatego też często jest stosowana na obwódki i obsadzanie skarp. W przypadku dąbrówki trzeba liczyć się z tym, że jest to bylina dość ekspansywna, dlatego jeśli nie chcemy, aby przytłumiła ona sąsiadujące rośliny, to należy zachować odpowiedni odstęp i pamiętać o regularnym przycinaniu. Nadziemne rozłogi bardzo szybko się rozprzestrzeniają, dlatego roślina ta nietrzymana w ryzach, ma tendencje do rozrastania się po całym ogrodzie. Wystarczy regularnie usuwać rozłogi i nowe kępy, aby zapobiec nadmiernej ekspansji. Jest wiele odmian Dąbrówki rozłogowej. Odmiana Alba ma kwiaty białe, Burgundy Glow biało-purpurowe liście, a Yariegata niebieskie kwiaty. Atropurpurea ma purpurowe liście i niebieskie kwiatostany, Multicolor wyróżnia się ciemnoniebieskimi kwiatami i liśćmi z przebarwieniami. Z kolei Braunherz ma brązowo-purpurowe liście, a Cameleon ciemnozielone z przebarwieniami w kolorze czerwonym i żółtym. Jest też Tricolor z liśćmi o brązowo-purpurowym zabarwieniu, które pokryte są żółtymi przebarwieniami.

Ajuga reptans rosnąca na obszarach z cięższą i mało przewiewną glebą ma tendencję do tego, że odpadają jej podstawy pędów w wyniku zgnilizny. Jest to często zjawisko w północnej części Polski. Kolejnym problemem jest pojawienie się mącznika prawdziwego. Tym bardziej, że staje się on coraz bardziej odporny na stosowane środki ochrony roślin, przez co bardzo trudno jest go zwalczyć. Zaleca się wówczas stosować od dwóch do trzech oprysków przy pomocy różnych preparatów. Mszyca także atakuje dąbrówkę rozłogową, a zważywszy na gęstość liści tej rośliny trudno jest dotrzeć z opryskiem do dolnej strony, czyli do głównego siedliska mszyc.

Właściwości

Ajuga reptans posiada właściwości przeczyszczające, przeciwbólowe i ściągające. Przyspiesza gojenie się ran i przeciwdziała nadaktywności gruczołu tarczycy. Roślina ta działa przeciwobrzękowo, przeciwkrwotocznie, przeciwzapalnie, przeciwświądowo. Znana jest ze swoich właściwości przeciwalergicznych, przeciwtrądzikowych, przeciwłojotokowych. Po dąbrówkę rozłogową warto sięgać w przypadku nieżytów przewodu pokarmowego, chorobach wrzodowych, kuracjach odtruwających, zaburzeniach metabolicznych, reumatyzmie, zapaleniu gardła/żołądka, zaburzonej przemianie materii, chorobach wątroby, artretyzmie. Roślina ta wykazuje działanie antybakteryjne, żółciopędne, regenerujące. Odtruwa i pobudza przemianę materii, odprowadza nadmiar wody, hamuje reakcje alergiczne, chroni miąższ wątroby, łagodzi objawy zapalne. Wszystko to dzięki sporej zwartości kwasu chlorogenowego, kawowego, chinowego i fitosteroli. Znajdziemy w niej irydoidy, ekdysteroidy, katechiny, witaminy, diterpeny, ajugogalaktony.

Działanie i zastosowanie

Napary z dąbrówki rozłogowej mają działanie odkażające, przeciwzapalnie i ściągające. Przynoszą ulgę w przypadku palpitacji serca na tle nerwowym i wspomagają pracę osłabionego mięśnia sercowego. Ich wypijanie wpływa korzystnie także na gruczoły tarczycy. Działają one łagodząco w przypadku kaszlu. Napary z dąbrówki można stosować nie tylko wewnętrznie, ale i zewnętrznie w postaci okładów do leczenia zapalenia spojówek/powiek, obrzęku po urazach gałki ocznej. Napar może zostać wykorzystany także do nasiadówek przy hemoroidach. Maść z dąbrówką będzie bardzo pomocnym środkiem na wszelkiego typu poparzenia, owrzodzenia i przy atopowym zapaleniu skóry. W przypadku zmęczonych oczu warto sięgnąć po macerat olejowy z dąbrówki. Wykazuje on działanie regeneracyjne. Można go wykorzystać także na owłosioną skórę głowy, gdyż zapobiega łupieżowi. Maceratem olejowym można odżywić cebulki włosów i skórę. Świetnie sprawdza się także w przypadku drobnych ranek i stanów zapalnych skóry. Może być stosowany w przypadku odleżyn, odparzeń i odmrożeń. Za jego pomocą można nawet zredukować znienawidzone przez kobiety rozstępy. Skóra pod wpływem takiego maceratu olejowego z dąbrówki jest jędrniejsza, bardziej elastyczna i gładsza.

Nalewki, a raczej ekstrakty, z dąbrówki rozłogowej działają przeciwreumatycznie, przeciwartretycznie, antyalergicznie i moczopędnie. Stosuje się je w celu zahamowania krwotoków wewnętrznych, w tym krwotoku płucnego. Nalewkę można używać także do przemywania i odkażania ran. Zalecana jest także w przypadku zimnicy i żylaków odbytu. Napary z dąbrówki działają oczyszczająco i znoszą stany malaryczne. Napary są też wykorzystywane do kąpieli przy świądzie. Odwarami można nawet przemywać ropiejące rany. Warto sięgać po nie w przypadku uczucia drżenia ciała czy przy ciężkim oddychaniu. Roślina ta przeciwdziała pojawianiu się halucynacjom, które często towarzyszą osobom nadmiernie spożywającym alkohol. Naparami z ziela można płukać jamę ustną/gardło/krtań w nieżytach i owrzodzeniach. Bardzo pomaga przy anginie i chorobach gorączkowych. Kąpiele z ich dodatkiem pomagają przy infekcjach bakteryjnych, chorobach kobiecych i ranach.

Przeciwwskazania i skutki uboczne

Dąbrówki rozłogowej nie zaleca się stosować kobietom ciężarnym lub znajdującym się w okresie karmienia piersią.

Przepisy

⇒ Napar z dąbrówki rozłogowej

Do przygotowania naparu z dąbrówki rozłogowej potrzebować będziemy łyżeczki suszonego ziela i szklanki wrzątku. Po zalaniu zioła wodą, pozostawiamy je do zaparzenia na około kwadrans. Piejmy go trzy razy dziennie.

⇒ Maść

Dąbrówkę rozłogową można użyć do zrobienia maści tłuszczowej. Do jej wykonania można sięgnąć po masło, smalec czy olej lniany. Zaleca się zrobić maść w proporcji 1:2, czyli jedna cześć ziela i dwie części tłuszczu.

Wykonanie: ziele dąbrówki rozcieramy, po czym dodajemy tłuszczu, aż powstanie gęsta papka. Smarujemy nią chorobowo zmienione miejsce od dwóch do trzech razy dziennie.

⇒ Nalewka

Nalewkę z dąbrówki rozłogowej przygotowujemy z jednej części ziela i czterech części wódki 40%. Zalewamy alkoholem zioło w szklanym naczyniu, po czym pozostawiamy do macerowania przez dwa tygodnie. Nalewkę zażywamy w ilości od jednego do dwóch mililitrów trzy razy dziennie.

Cena

Sadzonkę Ajuga reptans można kupić już za 4 złote. Czysty ekstrakt ajuga reptans weryfikowany metodą TLC kosztuje ponad 250 złotych za niecałe 40 g. Ekstrakt z dąbrówki można znaleźć w wielu preparatach aptecznych takich jak przykładowo pianka dermatologiczna w cenie 50 złotych za 100 ml.

Opinie

Ajuga reptans najczęściej wykorzystywana jest w ogrodach i pełni wówczas funkcję dekoracyjną. Dawniej roślina ta była powszechnie stosowana przy różnego typu dolegliwościach, jednakże obecnie wiele osób nie zdaje sobie nawet sprawy z jej niezwykłych właściwości leczniczych, co wynika po prostu z niewiedzy. Zielarze nadal polecają ją na kaszel, wrzody, reumatyzm, artretyzm, problemy z wątrobą, przy palpitacjach serca, łupieżu, schorzeniach skórnych, łupieżu i nadmiernym wypadaniu włosów.

Post Dąbrówka rozłogowa – właściwości i zastosowanie lecznicze pojawił się poraz pierwszy w zdrowe-sposoby.com.

Biologia

Ostróżeczka polna jest jednoroczną lub dwuletnią rośliną o wysokości około 70 centymetrów. Fioletowe lub jasnopurpurowe kwiaty ostróżki zebrane są w koszyczki. Górna część okwiatu posiada charakterystyczną ostrogę, stąd nazwa tej rośliny. Jej owocem jest mieszek zawierający ciemnobrunatne nasiona. Ostróżeczka polna posiada głęboki system korzeniowy, dzięki któremu może przetrzymać długie okresy suszy. Okres kwitnienia rogulki, jak również nazywane jest to zioło, trwa od czerwca do późnej jesieni. Można ją spotkać w wielu miejscach, ponieważ ostróżka polna rośnie na łąkach, przydrożach, pastwiskach i w zaroślach. Jest to gatunek wskaźnikowy gleb o dużym stężeniu wapnia. Powszechnie uważana jest za zwyczajny, nieprzydatny chwast, jednak to bardzo niesprawiedliwa opinia o tej roślinie. Niewiele osób bowiem wie, jakie lecznicze działanie wykazuje ona wobec organizmu człowieka.

Uprawa

Jeśli zechcielibyśmy posiadać tę ozdobną i leczniczą roślinę we własnym ogrodzie, wystarczy jej nasiona wysiać do podłoża wiosną lub jesienią. W uprawie, ostróżeczka polna jest niewymagającą rośliną preferującą osłonięte od wiatru stanowiska nasłonecznione. Najlepiej rośnie na glebach przepuszczalnych, żyznych, o odczynie zasadowym. W pielęgnacji ostróżki najważniejsze jest jej podlewanie. Roślina ta jest bardzo odporna na ataki chorób i szkodników, dlatego przy zapewnieniu jej optymalnych warunków rozwoju, nie powinna sprawiać żadnych kłopotów.

Zbiór i suszenie

Jako surowiec lekarski zbiera się kwiaty lub ziele ostróżki. Kwiaty należy zrywać ręcznie, natomiast ziele ścinamy w okresie pełnego kwitnienia. Zebrane części rośliny suszymy w miejscu cienistym albo w suszarni w temperaturze 35 stopni Celsjusza. Ta miododajna roślina powinna być przechowywana w zamkniętych i ciemnych pojemnikach. Cała roślina, za wyjątkiem kwiatów, jest trująca!

Właściwości i zastosowanie

Należy pamiętać, iż ostróżeczka polna jest przede wszystkim rośliną trującą, jednak jej stosowanie nie jest całkowicie zabronione. Ostróżka należy do roślin silnie działających, dlatego ze względów bezpieczeństwa obecnie w medycynie wykorzystywana jest tylko zewnętrznie. Z uwagi na obecność w niej wielu cennych związków, roślina ta posiada niemało właściwości leczniczych. W skład ostróżeczki wchodzą między innymi tłuszcze, węglowodany, sole mineralne, saponiny, witamina C, kwasy organiczne, fitosterole oraz alkaloidy. Do aktywnych składników rośliny należą także delkozyna, likoktonina, antocyjany czy alkohole cukrowe. W medycynie ludowej odwary z kwiatów i ziela rogulki były stosowane jako środek moczopędny oraz w leczeniu chorób wątroby i pęcherzyka żółciowego. Nasi przodkowie, cenili tę roślinę także za działanie delikatnie przeczyszczające, obniżające ciśnienie krwi, a także uszczelniające naczynia krwionośne.

Na oczy

Naparem z ostróżki można przemywać oczy w przypadku ich przemęczenia oraz zapalenia spojówek czy powiek. Napar usprawnia także krążenie krwi w obrębie gałki ocznej oraz usuwa obrzęki wokół oczu.

Przeciw pchłom i wszom

Znajdujące się w zielu ostróżki alkaloidy posiadają lekkie działanie drażniące oraz wpływają depresyjnie na układ oddechowy małych organizmów żywych, takich jak wszy czy pchły. Dlatego też bardzo często jej nasiona są bazą preparatów przeznaczonych do zwalczania owadów. Przeciwpasożytnicze właściwości ostróżki polnej możemy także wykorzystać w ochronie naszych zwierząt domowych. W tym celu rozdrobnione nasiona ostróżki polnej gotuje się lub zanurza w alkoholu. Tak powstały wywar wlewamy do pojemnika z atomizerem i spryskujemy sierść pupila. Obecnie w Polsce, w lecznictwie, ostróżeczka polna jest wyłącznie używana do produkcji płynu przeciw wszawicy głowy i innych miejsc owłosionych o nazwie Delacet, który w 100 g preparatu zawiera aż 91,7 g wyciągu alkoholowego z ziela ostróżki polnej.

Na świerzb

Alkoholowy wyciąg z ostróżki polnej – przepis w dalszej części artykułu – w połączeniu z małą ilością octu oraz płynnym olejem kokosowym to rewelacyjna maść na świerzb.

Stosowanie w kosmetyce

Ekstrakt z kwiatów ostróżeczki polnej jest dość częstym składnikiem kosmetyków do włosów – szamponów. Takie preparaty posiadają działanie antyseptyczne, poprawiają krążenie w skórze oraz zwiększają jej ukrwienie, dzięki czemu staje się ona bardziej odżywiona i pełna blasku.

Roślina ozdobna

Ostróżeczka polna znalazła swoje zastosowanie także jako roślina dekoracyjna, która pięknie zdobi ogrody stylizowane na naturalistyczne. Okaz ten doskonale komponuje się z różami, a także różnego rodzaju roślinami czy bylinami. Wykorzystywana jest na kwiaty cięte, a także może występować w wielu odmianach ozdobnych, między innymi o pełnych lub różnobarwnych kwiatach.

Przepisy i stosowanie

W medycynie korzysta się z ziela, kwiatu oraz nasion ostróżki, z których wytwarzane są preparaty czy domowe mikstury. Ze względu na zawartość delfininy, dzisiaj stosuje się rogulkę jako środek zewnętrzny, choć i w tym przypadku zalecane jest zachowanie ostrożności, bowiem może ona podrażniać wrażliwą skórę. Surowiec najlepiej zakupić w sklepie zielarskim i ściśle przestrzegać zasad jego stosowania. Z rośliny tej produkuje się przede wszystkim różne wyciągi, na przykład wyciąg alkoholowy z ziela ostróżki.

Wyciąg alkoholowy z ostróżki

Przygotowanie takiego wyciągu jest bardzo proste. Wystarczy zalać około 10 gramów zioła wraz z kwiatami i owocami 100 gramami alkoholu, najlepiej 70 procentowego. Całość odstawiamy na 7 dni, po tym czasie filtrujemy. Dodanie octu spowoduje zwiększenie właściwości penetracyjnych alkaloidów w wyciągu. Tak przygotowany wyciąg służy do przemywania twarzy czy nacierania włosów przy chorobach pasożytniczych. Wyciąg z ostróżeczki wciera się w ciało przy nerwobólach, bólach mięśni czy reumatyzmie.

Wyciąg alkoholowo – octowy

Innym rodzajem wyciągu podobnym do opisanego wcześniej, lecz wymagającym nieco większej liczby składników jest wyciąg alkoholowo – octowy. Do jego sporządzenia potrzebne są: spirytus kamforowy oraz mrówczany (po 125 g) i ocet, zmieszane ze sproszkowanymi nasionami lub świeżym zielem. Mieszaninę odstawiamy na 14 dni, po czym filtrujemy.Stosujemy do wcierania w skórę w przypadku kontuzji, którym towarzyszą ból, obrzęk czy zasinienie, a także przy nerwobólach, lumbago oraz rwie kulszowej.

Herbata

Herbata z kwiatów ostróżki miała swoje zastosowanie jako środek czyszczący krew. Kwiaty rośliny były także dodawane do innych herbatek ziołowych, ponieważ ich niebieska barwa czyniła wygląd wielu napojów bardziej atrakcyjnym.

Napar

Napar z ziela i kwiatów rogulki był wykorzystywany w leczeniu rozmaitych chorób kobiecych czy stosowany przy braku miesiączkowania. Pomagał on również w chorobach wątroby, pęcherza moczowego oraz nerek.

Środki ostrożności i skutki uboczne

Ważne jest, aby ostróżki nie używały osoby niezaznajomione z ziołolecznictwem. O ile w przypadku popularnych ziół, jak choćby szałwia czy mięta, ryzyko zatrucia jest mniejsze, o tyle ostróżeczka polna może wywoływać bardzo nieprzyjemne dolegliwości, takie jak biegunka, zawroty głowy, nudności czy wymioty. Zdarza się także, że prowadzi do obniżenia ciśnienia krwi lub problemów z oddychaniem. Z tych właśnie powodów nie zaleca się jej przyjmowania doustnego, lecz nie jest ono całkowicie zabronione. Chociaż to delikatnie trująca roślina, stosowana w małych, umiarkowanych ilościach, nie powinna negatywnie wpłynąć na nasze zdrowie. Warto więc jednak, każde jej wykorzystanie skonsultować z lekarzem prowadzącym lub zielarzem.

Szkodliwość

Istotne jest także by pamiętać, że ostróżeczka polna może szkodzić zwierzętom pasącym się w miejscach, które porasta ta roślina. Ostróżka rosnąca w zbożu nie jest rośliną pożądaną, ponieważ jej nasiona mogą przenosić się do paszy czy mąki. Roślina ta najczęściej pojawia się na polu uprawnym poprzez zanieczyszczony materiał siewny. Stanowi oczywiście także bardzo poważną konkurencję dla roślin uprawnych w „wyścigu” po składniki odżywcze.

Zagrożenia

Z uwagi na to, że ostróżeczka polna uważana jest za roślinę segetalną, czyli chwast, tępiona jest za pomocą pestycydów zawartych w środkach służących do ochrony pól uprawnych. Z tego powodu, w przyszłości może grozić jej wyginięcie. W celu jej ochrony tworzone są specjalne ogródki chwastów, mające na celu podtrzymanie gatunku.

Post Ostróżka polna – właściwości, zastosowanie i skutki uboczne pojawił się poraz pierwszy w zdrowe-sposoby.com.

W Średniowieczu, ogórecznik lekarski był często wykorzystywany jako motyw zdobniczy. Tkano go na szarfach zakładanych przez rycerzy, gdyż uważano, że zioło to dodaje męstwa oraz odwagi. Co ciekawe, współczesne badania rzeczywiście potwierdzają związek ogórecznika z „odwagą” – działa bowiem na gruczoły, które wydzielają adrenalinę. Nosił on wówczas wiele nazw – pazyta, boracz czy ogrodna miodówka. Jego łacińska nazwa borago tłumaczy się dosłownie jako „ojciec potu”, co sugeruje napotne wykorzystanie tej rośliny.

Biologia i uprawa

Ogórecznik lekarski jest stosunkowo niską rośliną, gdyż dorasta do około 70 cm wysokości. Posiada dość grube, puste w środku, u góry rozgałęzione łodygi, które pokryte są bardzo drobnymi kolcami. Liście ogórecznika są zielone i szorstkie o eliptycznym kształcie oraz lekko spiczastym zakończeniu. Najpiękniejszą częścią rośliny są oczywiście duże, a jednocześnie delikatne kwiaty o kolorze nieba w pogodny dzień. Posiadają one biały środek oraz zebrane są w okazałe baldachogrona na szczycie łodygi. Liście oraz kwiaty ogórecznika posiadają także charakterystyczny zapach ogórka, który zwabia liczne owady zapylające. Z kwiatów rośliny powstają owoce – tak zwane rozłupki.

Ogórecznik kwitnie przeważnie od czerwca do sierpnia oraz jest on rośliną miododajną. Choć szczyt kwitnienia ogórecznika lekarskiego jest krótki, gdyż trwa około trzech tygodni, jest rekompensowany przez bardzo obfite nektarowanie. Wydajność miodowa rośliny to aż około 200 kilogramów z jednego hektara pożytku. Przekłada się to na zawartość 12 mg nektaru, który zawiera 44 – 77 % cukru, w jednym kwiecie ogórecznika. Jest to więc roślina idealna do uprawy w ogródkach znajdujących się przy pasiekach.

Tak jak wcześniej zostało wspomniane, ogórecznik lekarski nie ma dużych wymagań względem uprawy. Młode sadzonki rośliny są odporne na przymrozki oraz niekorzystne warunki atmosferyczne. Jego nasiona powinniśmy wysiewać wiosną lub jesienią na głębokości dwóch centymetrów. Bardzo często zdarza się, że ogórecznik sam się wysiewa, dlatego należy kontrolować jego rozrastanie się. Uprawa tej rośliny w bliskim sąsiedztwie truskawek lub poziomek znacznie poprawia ich wzrost. Ogórecznik zwabia liczne pszczoły, a posadzony w pobliżu ogórków, pomidorów czy melonów uprawianych w gruncie, zwiększa ich plon, a także chroni sąsiednie rośliny przed szkodnikami.

Ogórecznik lekarski preferuje gleby wilgotne i żyzne o odczynie lekko kwasowym lub zasadowym. Najlepiej rośnie na stanowiskach nasłonecznionych, o małej miesięcznej sumie opadów, ponieważ częste i obfite deszcze utrudniają oblot owadów i zapylanie, co przekłada się na niski plon nasion. Pole pod uprawę ogórecznika powinno być jedynie starannie odchwaszczone. Zaleca się także jego częste podlewanie w okresie suszy.Roślina ta nie posiada także dużych wymagań pokarmowych, gdyż ma rozbudowany system korzeniowy, który pomaga pobierać składniki pokarmowe z głębokich warstw gleby, dodatkowo spulchniając ją. Ogórecznik lekarski jest rośliną, która wiąże azot z powietrza, co sprawia, że jest on bardziej przyswajalny dla innych roślin.

Najlepszy czas na zbiory surowca lekarskiego to początek kwitnienia, które przypada na połowę lipca. Ścinamy całe kwitnące pędy ogórecznika lekarskiego i rozkładamy je luźno w cieniu do wysuszenia lub suszymy w temperaturze 40 stopni Celsjusza. Świeże liście ogórecznika możemy zbierać do sałatek przez cały okres wegetacji. Zbiór kwiatów najlepiej przeprowadzać, kiedy nie są one w pełni rozwinięte. Suszoną roślinę możemy przechowywać w szczelnych, suchych naczyniach i chłodnych miejscach.

Ogórecznik lekarski: właściwości

Współczesna medycyna bardzo wysoko ocenia właściwości zdrowotne ogórecznika lekarskiego, które zawdzięcza on zawartości wyjątkowo wielu cennych substancji korzystnie oddziałujących na nasz organizm. Są to, między innymi śluzy, flawonoidy, żywice, garbniki, kwasy organiczne, sole mineralne – potasu, krzemu, żelaza, magnezu, cynku – a także duże ilości witaminy C oraz karotenu. Jednak prawdziwy skarb kryje się w nasionach tej wyjątkowej rośliny. To boragoglandyna – olej o wysokiej zawartości nienasyconych kwasów tłuszczowych, takich jak kwas linolowy czy kwas gamma – linolowy (GLA). Dzięki nim ogórecznik lekarski nabywa właściwości, które wpływają pozytywnie na układ krążenia oraz układ odpornościowy.

Działanie i zastosowanie

Ogórecznik lekarski stosowany od dawna w medycynie ludowej doskonale sprawdza się w leczeniu różnych chorób układu oddechowego, w tym również bólu gardła i kaszlu. Zawarty w nim śluz, czyli żelowa i lepka naturalna substancja, doskonale łagodzi wszelkie podrażnienia oraz stany zapalne błony śluzowej. Naturalny śluz, jaki posiada ogórecznik, stanowi także skuteczny środek wykrztuśny. Wiele badań wskazuje również na dużą skuteczność działania oleju z ogórecznika lekarskiego w zakresie zwalczania u chorych zaburzeń oddychania, dlatego naprawdę warto go stosować jako środek wspomagający pochodzenia naturalnego.

Wspomaga układ krążenia

Kwasy linolenowe oraz kwasy z grupy omega pomagają obniżyć poziom tak zwanego „złego” cholesterolu LDL, poprzez zapobieganie jego utlenianiu i odkładaniu w formie złogów w ścianach naczyń krwionośnych. Jednocześnie normalizują one poziom „dobrego” cholesterolu HDL, który usuwa nadmiar komórek tłuszczowych z tętnic oraz żył, zmniejszając tym samym ryzyko rozwoju miażdżycy. Co więcej, kwasy te posiadają działanie antyagregacyjne na płytki krwi, ponieważ poprawiają przepływ krwi w naczyniach krwionośnych i obniżają ciśnienie tętnicze, przeciwdziałając wystąpieniu choroby wieńcowej. Spożywanie oleju z ogórecznika lekarskiego w sposób znaczący zmniejsza też reakcje zapalne organizmu, które są podstawą wielu schorzeń, nie tylko serca, ale także niektórych nowotworów czy chorób wynikających z autoagresji, takich jak reumatoidalne zapalenie stawów.

Na kobiece dolegliwości

Magnez oraz kwasy tłuszczowe to duet występujący w oleju z ogórecznika, dzięki któremu dolegliwości przedmiesiączkowe i te towarzyszące menopauzie przebiegają o wiele łagodniej. Badania wykazały, że wysoki poziom tych substancji wpływa korzystnie na gospodarkę hormonalną organizmu kobiety i w efekcie poprawia samopoczucie, niweluje wahania nastroju i drażliwość, łagodzi bóle miesiączkowe oraz zmniejsza uderzenia gorąca i bolesność piersi.

Stosowanie u dzieci

W literaturze medycznej przedstawiane są liczne dowody na to, że wcześniaki i niemowlęta, a także dzieci otrzymujące suplementację w formie oleju z ogórecznika, mają znacznie lepsze wskaźniki wzrostu oraz rozwoju. Zawarte w tej roślinie kwasy tłuszczowe znacznie ułatwiają także rozwój centralnego układu nerwowego.

Choroba Alzheimera

Poprzez właściwości zwiększające transmisję impulsów nerwowych, olej uzyskany z ogórecznika może być cennym składnikiem naturalnym wspomagającym pamięć. Ogórecznik lekarski stanowi bowiem jeden ze skuteczniejszych sposób na przedłużenie prawidłowej pracy komórek w mózgu, podczas przechodzenia poważnych chorób układu nerwowego oraz innych dolegliwości.

Działanie wzmacniające

Kwasy z grupy omega oraz kwas gamma – linolenowy mają duży wpływ na funkcjonowanie układu odpornościowego. Ich wysoki poziom zapewnia doskonałą ochronę przed schorzeniami oskrzeli, płuc, gardła, oczu czy astmą. Ponadto, bogaty w te cenne kwasy olej z ogórecznika lekarskiego posiada również działanie odtruwające – usuwa z organizmu toksyny oraz skutkuje powstaniem w organizmie swoistego mechanizmu osłonowego, który ochrania człowieka przed szkodliwymi substancjami.

Na kaca

Naukowcy od lat poszukują skutecznego środka na kaca. Najnowsze wyniki badań przeprowadzonych przez naukowców z różnych krajów pokazują, że zastosowanie preparatu z ekstraktem z ogórecznika lekarskiego łagodzi objawy, takie jak bóle głowy, niewyspanie czy zmęczenie. Spożycie farmaceutyku zawierającego w składzie ogórecznik lekarski, w połączeniu z drożdżami, wyraźnie zmniejsza także dolegliwości „dnia następnego”, takie jak niepokój, nudności oraz złe samopoczucie.

Stwardnienie rozsiane

Stanowiący bogate źródło niezbędnych kwasów tłuszczowych olej z ogórecznika może wspomagać leczenie oraz łagodzić zaburzenia działania układu nerwowego przy stwardnieniu rozsianym. Kwasy tłuszczowe mogą przyczyniać się także do prawidłowej odbudowy i regeneracji komórek nerwowych. Ważne jest jednak, aby zioło, jakim jest ogórecznik lekarski włączyć do codziennej diety jak najszybciej po zdiagnozowaniu choroby.

Odchudzanie

Jeśli chcesz stracić na wadze, ogórecznik lekarski może być bardzo pomocny. Istnieją dowody na to, że GLA, który znajduje się w oleju z ogórecznika, powoduje mniejsze nagromadzenie tkanki tłuszczowej w porównaniu z innymi olejami roślinnymi. Kwas gamma – linolenowy powoduje większą akumulację tłuszczu brunatnego, a mniej białego. Jest to bardzo korzystne, ponieważ naukowcy dowiedli, że ludzie szczupli posiadają więcej tłuszczu brązowego, niż osoby z otyłością czy nadwagą.

Stosowanie w kosmetyce

Dzięki swoim niezwykłym właściwościom pielęgnacyjnym i leczniczym, wyciąg z ogórecznika lekarskiego można znaleźć w rozmaitych kosmetykach przeciwzmarszczkowych, nawilżających, ochronnych oraz przeciwtrądzikowych. Na bazie tej wyjątkowej rośliny powstało wiele naturalnych preparatów pielęgnacyjnych, takich jak szampony, maski i odżywki do włosów, kremy do twarzy, rąk oraz paznokci.

Na trądzik różowaty

Poprzez działanie rozcieńczające sebum skóry, czyli oleistej, gęstej substancji, która u wielu osób z trądzikiem występuje w nadmiarze, zawarte w ogóreczniku lekarskim kwasy tłuszczowe mogą zmniejszyć ryzyko zatkania porów i powstania stanów zapalnych. Bogaty w niezbędne oraz nienasycone kwasy tłuszczowe olej z ogórecznika, obecny w wielu preparatach kosmetycznych i pielęgnacyjnych, umożliwia tym samym wsparcie leczenia trądziku różowatego, poprzez kontrolę nad wykorzystaniem składników odżywczych przez skórę przy produkcji prostaglandyn. Dzięki temu możliwa jest prawidłowa stymulacja skurczów naczyń krwionośnych oraz łagodzenie powierzchownych stanów zapalnych. Pomocne w leczeniu trądziku są także zawarte w roślinie taniny, które wykazują naturalne właściwości ściągające.

Egzema i łuszczyca

W niektórych przypadkach problemów skórnych, takich jak egzema czy łuszczyca, stosowanie zewnętrzne oleju z nasion ogórecznika może okazać się bardzo pomocne. GLA i inne nienasycone kwasy tłuszczowe pozwalają na skuteczną rewitalizację skóry i łagodzenie stanów zapalnych. Ludzie cierpiący na dokuczliwe swędzenia, zaczerwienienia, wypryski i inne dolegliwości dermatologiczne, dzięki stosowaniu ogórecznika mogą zmniejszać stopniowo przyjmowane dawki sterydów. Warto jednak wiedzieć, że ogórecznik lekarski przede wszystkim wspomaga leczenie, a nie je zastępuje, dlatego każda zmiana w zakresie stosowania leków zawsze powinna być uprzednio skonsultowana z lekarzem.

 Naczynia krwionośne

Zarówno kwasy tłuszczowe, szczególnie kwas gamma – linolenowy, jak i flawonoidy, których w ogóreczniku nie brakuje, a dodatkowo sole krzemu, nie tylko łagodzą różne podrażnienia skóry, ale także zapobiegają i leczą stany zapalne. Jest to bardzo pomocne w przypadku kobiet ze skórą naczyniową, z tak zwanymi „pajączkami”. Preparaty na bazie ogórecznika zmniejszają ponadto zaczerwienienia, a także zwężają oraz wzmacniają ściany naczynek krwionośnych, sprawiając, że stają się one mniej widoczne.

Odżywianie paznokci, skóry głowy i włosów

Bogaty w niezbędne kwasy tłuszczowe oraz krzemionkę olej pozyskany z ogórecznika lekarskiego to doskonałe, naturalne remedium na wiele problemów z paznokciami, takimi jak łamliwość, rozdwajanie i matowienie. Nie tylko zapobiega on ich pękaniu, lecz także przyczynia się do utrzymania prawidłowej kondycji zdrowotnej paznokci. Co więcej, olej z ogórecznika wcierany w skórę głowy, skutecznie ją odżywia oraz przyczynia się do zwalczania wielu problemów z włosami.

Zastosowanie kulinarne

Ogórecznik, jak większość ziół możemy wykorzystywać w postaci świeżej lub suszonej. Świeże liście, kwiaty i pędy dodawane są na przykład do sałaty liściowej. Liście i pędy musimy drobno pokroić, wówczas stracą swoją szorstkość, natomiast jadalne kwiaty dodajemy do potraw w całości. Oprócz walorów smakowych, roślina ta nadaje daniom ciekawy, apetyczny wygląd. Liście ogórecznika można przyrządzać jak szpinak i podawać jako jarzynę. Ogórecznik lekarski bywa też dodawany do zielonych sosów, sałatek, omletów, mięsa, twarogów, zup czy kanapek. Kwiaty i młode liście dodaje się do aromatyzowania napojów chłodzących, likierów, win, octu oraz nalewek. Jasnoniebieskie kwiaty rośliny można kandyzować, a także zamrażać w kostkach lodu i dodawać do drinków.

Jak stosować?

Z wielu korzyści zdrowotnych, jakie posiada ogórecznik lekarski możemy czerpać stosując doustnie domowe herbaty czy nalewki, a także pijąc lub wcierając olej z rośliny w skórę naszego ciała. Preparaty zwierające w swoim składzie ogórecznika są dostępne bez recepty w aptekach, Internecie oraz w sklepach ze zdrową żywnością.

Tabletki

Tabletki wykonane z ogórecznika zawierają najczęściej tłoczony na zimno olej z jego nasion, zatem działanie kapsułek jest bardzo zbliżone do wpływu samego oleju na organizm człowieka. Zażywanie kapsułek z olejem ogórecznikowym, który bogaty jest w nienasycone kwasy tłuszczowe stanowi przede wszystkim regulator wielu procesów metabolicznych  zachodzących w naszym organizmie oraz przyczynia się do zwiększenia wydalania wody przez nerki.

Olej

Olej z ogórecznika najczęściej jest stosowany jako główny składnik preparatów kosmetycznych, jednak niewiele osób wie, że bywa on także pomocny w leczeniu chorób przyzębia, które prowadzą między innymi do rozchwiania czy nawet utraty zębów. Spożywanie oleju tłoczonego z nasion rośliny oraz stosowanie past z jego dodatkiem, w ciągu trzech miesięcy redukuje stan zapalny i obrzęk dziąseł, a także ich krwawienie i bolesność. Co najważniejsze, stabilizuje on również głębokość kieszonek dziąsłowych.

Miód

Miód ogórecznikowy to rzadki i mało znany gatunek miodu. Najczęściej stosowany jest w okresie jesienno – zimowym, kiedy wielu z nas boryka się z przeziębieniami czy grypą. Nieocenione jest wtedy jego działanie przeciwgorączkowe, napotne oraz wzmacniające. Co ciekawe, miód pozyskany z ogórecznika jest stosowany także podczas nerwicy i pomaga w zasypianiu. Likwiduje on chrypkę oraz działa kojąco na struny głosowe, dlatego powinny go spożywać osoby pracujące głosem. Miód ogórecznikowy ma jasnożółtą barwę oraz delikatny, miodowo – woskowy aromat.

Nalewka

Nalewka z ogórecznika może się przydać w wielu schorzeniach, ponieważ świetnie odtruwa organizm z toksycznych produktów przemiany materii. Posiada również działanie rozgrzewające oraz bakteriobójcze. Może być wykorzystana także do płukania chorego gardła w przebiegu różnych infekcji. Aby samodzielnie przyrządzić nalewkę, wystarczy kilka kwiatów kwitnącej na niebiesko rośliny dokładnie rozdrobnić w moździerzu i wraz z powstałym sokiem przełożyć do pojemnika. Następnie roślinną miazgę zalewamy litrem spirytusu i szklanką przegotowanej zimnej wody. Po tygodniu macerowania i przecedzeniu nalewka jest gotowa do spożycia.

Herbata

W warunkach domowych herbata z ogórecznika lekarskiego stosowana jest przy złej przemianie materii i nerwicach, a także przy nadpobudliwości u dzieci. W celu jej przygotowania, 2 łyżki liści zalewamy 400 ml wrzącej wody i gotujemy kilka minut. Po odcedzeniu i wzbogaceniu jej w ewentualne dodatki, takie jak miód, możemy cieszyć się niezwykle zdrowym i odprężającym napojem.

Dawkowanie

Do celów leczniczych osoby dorosłe mogą bezpiecznie przyjmować od 500 mg do nawet 3 g oleju z ogórecznika na dobę. Dla wygody można zdecydować się na przyjmowanie oleju w postaci kapsułek, które umożliwią jego precyzyjniejsze dawkowanie. Zalecane dziennie spożycie tabletek zależy od ich wielkości i wynosi przeważnie dwie kapsułki przyjmowane podczas posiłków. Olej pozyskany z ogórecznika lekarskiego jest często używany wraz z olejem z wiesiołka, aby zwiększyć działanie przeciwbólowe i przeciwzapalne. Aby w pełni odczuć jego pozytywne działanie powinno się go stosować od kilku tygodni do nawet kilku miesięcy.

Przeciwwskazania i skutki uboczne

Ogórecznik lekarski jest na ogół rośliną zupełnie bezpieczną, zarówno przy użytku wewnętrznym, jak i zewnętrznym. Niektórzy ludzie doświadczają jednak problemów pokarmowych, szczególnie podczas stosowania oleju w większych dawkach, takich jak wzdęcia, odbijanie czy biegunka. Stosowania rośliny nie zaleca się kobietom w ciąży, głównie ze względu na możliwość wywołania przez nią skurczów. Olej z ogórecznika posiada także zdolność do rozrzedzania krwi, dlatego nie nadaje się dla osób przyjmujących leki, takie jak aspiryna czy warfaryna. Jeśli mieliśmy w przeszłości epizody z drgawkami, przed rozpoczęciem stosowania ogórecznika, powinniśmy skonsultować się z lekarzem.

Przepisy

Zioło, jakim jest ogórecznik lekarski możemy wykorzystać jako ważny składnik lub ozdobę wielu potraw. Jego charakterystyczny, ogórkowy zapach nada także aromat wielu daniom.

Ziołowy twarożek

Składniki: 250 g serka homogenizowanego lub wiejskiego twarożku, łyżka posiekanego szczypiorku, 2 łyżki drobno pokrojonych liści ogórecznika, sok z cytryny, sól, szczypta cukru, łyżka kwiatów ogórecznika.

Wykonanie: ucieramy twarożek z solą, cukrem i sokiem z cytryny. Następnie mieszamy z posiekanymi listkami ogórecznika i szczypiorkiem, a następnie lekko schładzamy. Przed podaniem możemy udekorować twarożek ogórecznikowymi kwiatkami.

Mizeria z ogórecznikiem

Składniki: kilka małych ogórków gruntowych, garść liści ogórecznika, 250 ml jogurtu naturalnego, 2 łyżki śmietany, kilka kropli soku z cytryny, sól i pieprz.

Wykonanie: jogurt mieszamy z sokiem z cytryny i śmietaną, dodajemy pieprzu i soli do smaku. Tak przygotowany sos chłodzimy w lodówce. Następnie ogórki siekamy w plasterki, drobno kroimy listki ogórecznika, po czym wszystkie składniki łączymy ze schłodzonym sosem. Mizeria przygotowana w ten sposób może być podawana jako zdrowa sałatka do dań głównych.

Cena

W sprzedaży dostępne są różnorodne preparaty zawierające to drogocenne zioło. Za 60 kapsułek zawierających olej z ogórecznika, które wystarczą nam na dwa miesiące kuracji musimy zapłacić od 20 do 45 złotych, ale zdarzają się także preparaty droższe, w zależności od jakości produktu. Opakowanie ekologicznego ziela ogórecznika o pojemności 50 g kupimy za niecałe 4 złote. Cena oleju tłoczonego z nasion rośliny waha się pomiędzy 30 a 40 złotych.

Opinie

Najwięcej osób stosujących roślinę, jaką jest ogórecznik lekarski w postaci kosmetyku, docenia jego silnie nawilżające, rozjaśniające oraz odmładzające działanie. Kobiety posiadające cerę dojrzałą, aplikujące olej z ogórecznika na skórę, zauważają zwiększenie jej elastyczności, wyrównanie kolorytu, a nawet zmniejszenie widoczności zmarszczek. Dodatkową zaletą jest fakt, że pomimo dość ciężkiej konsystencji, zastosowanie kosmetyków na bazie oleju, nie przetłuszcza skóry, a wręcz przeciwnie – sprawia, że staje się ona matowa i bardzo gładka.

Post Ogórecznik lekarski – właściwości, zastosowanie i uprawa pojawił się poraz pierwszy w zdrowe-sposoby.com.

Już sama nazwa tej rośliny wskazuje na jej pierwotne zastosowanie. Mydlnica kojarzy się bowiem z mydleniem, mydłem – i bardzo słusznie. Była wykorzystywana już wiele wieków temu jako detergent, gdy nie znane było jeszcze mydło. Mydlnica lekarska, była wówczas stosowana do odtłuszczania wełny, a napar z jej kłącza używano do mycia, kąpieli czy prania. W dzisiejszych czasach jej zastosowanie pozostaje głównie kosmetyczne, choć coraz częściej służy również jako środek o działaniu leczniczym.

Biologia i uprawa

Mydlnica lekarska jest rośliną niewielkich rozmiarów, która dorasta do 80 cm wysokości. Pod ziemią posiada długie, rozgałęzione kłącza wraz z korzeniami, które stanowią surowiec wykorzystywany do produkcji preparatów kosmetycznych czy zielarskich. Roślina ta cechuje się także pięknymi, delikatnymi, białymi lub różowymi kwiatkami. Mydlnica kwitnie od czerwca do września, a jej nasiona rozsiewane są głównie przez wiatr. Co ciekawe, zapylana jest przez motyle nocne – ćmy, ponieważ dopiero po zmroku wydziela przyjemny, słodki zapach, który wabi liczne owady.

Zioło to nie jest specjalnie wymagające w uprawie, co potwierdza fakt, że często można je spotkać w ogródkach, gdzie pełni głównie funkcję ozdobną. Jeśli zdecydujemy się na jego uprawę, powinniśmy wiedzieć, że gatunek ten preferuje miejsca nasłonecznione lub delikatnie zacienione. Najlepiej rośnie na ziemiach żyznych, wilgotnych oraz przepuszczalnych. Należy unikać sadzenia mydlnicy w pobliżu zbiorników wodnych ze zwierzętami hodowlanymi, gdyż nasiona, jakie posiada, są dla nich trujące. W celu otrzymania lepszych efektów uprawy, zaleca się zachowanie minimum półmetrowych odstępów między kolejnymi sztukami rośliny. Młode okazy możemy w prosty sposób uzyskać poprzez podział jej podziemnych części, który wykonujemy jesienią. Mydlnica lekarska na większą skalę uprawiana jest z nasion, które wysiewamy bezpośrednio do gleby na wiosnę. Jeśli pozwolimy na przekwitnięcie rośliny i wytworzenie torebek nasiennych, mydlnica wysieje się sama, dlatego też należy kontrolować jej rozrastanie się.

Jako surowiec lekarski wykorzystywane są przede wszystkim kłącza rośliny, ale także liście, łodygi oraz kwiaty. Wszystkie części mydlnicy lekarskiej należy zbierać jesienią. Kwiaty oraz liście pozostawiamy w całości, natomiast korzenie powinniśmy pokroić w plasterki. Najlepsze efekty uzyskamy powolnym suszeniem w miejscach nasłonecznionych.

Mydlnica lekarska: właściwości

Mydlnica lekarska to niewielka rozmiarami roślina o wielkiej mocy. Swoje właściwości zawdzięcza przede wszystkim obecności w jej kłączach saponin – substancji o działaniu moczopędnym, przeciwzapalnym, przeciwbakteryjnym oraz przeciwgrzybiczym.

Oprócz licznych właściwości leczniczych, saponiny cechuje bardzo wysoka zdolność do obniżania napięcia powierzchniowego roztworów wodnych, co skutkuje wytwarzaniem obfitej i stabilnej piany. Zjawisko to jest powszechnie wykorzystywane w przemyśle chemicznym – do produkcji środków piorących, detergentów czy gaśnic pianowych.

Ponadto kłącze mydlnicy lekarskiej zawiera inne związki wpływające na jej właściwości, takie jak węglowodany, glikozydy, tłuszcze czy sole mineralne zasobne w wapń, żelazo oraz mangan.

Działanie i zastosowanie

To drogocenne zioło jest coraz częściej wykorzystywane w wielu mieszankach ziołowych, których zadaniem jest pobudzenie przemiany materii oraz leczenie rozmaitych schorzeń skórnych, związanych z zaburzeniami metabolizmu.

Na kaszel

Mydlnica lekarska stosowana wewnętrznie stanowi środek pobudzający odruch kaszlu, a także zwiększający produkcję śluzu w drogach oddechowych. Stosowana jest także w przewlekłych oraz ostrych nieżytach górnych dróg oddechowych, takich jak trudności w oddychaniu, zapalenie tchawicy czy suchy kaszel z gęstą i skąpą wydzieliną. Czasami ziele to stosuje się wspomagająco w astmie oskrzelowej oraz pylicy.

Układ pokarmowy

Roślina ta, przyjmowana w odpowiednich ilościach, wykazuje pozytywny wpływ na układ pokarmowy człowieka, ponieważ wspomaga funkcje wydzielnicze żołądka, wątroby oraz trzustki. Z uwagi na zawartość związków o charakterze naturalnych detergentów, emulguje tłuszcze i ułatwia ich trawienie. Wspomaga także wchłanianie trudno przyswajalnych pierwiastków oraz związków, takich jak sole wapnia czy żelaza. Zastosowanie mydlnicy w postaci naparu na bazie suszu z jej kłączy, obniża poziom szkodliwego cholesterolu.

Stosowanie w kosmetyce

Mydlnica lekarska jako zioło jest stosowana przede wszystkim zewnętrznie. W formie kąpieli czy nasiadówek wspomoże leczenie chorób kobiecych. Zastosowana na skórę w postaci okładów czy przemywań jest bardzo przydatna w leczeniu egzem, trądziku, różnych chorób skóry przebiegających ze świądem oraz łojotokowego zapalenia skóry. Ciepłe kąpiele z dodatkiem odwaru z mydlnicy łagodzą zmiany łuszczycowe oraz wspomagają leczenie chorób reumatycznych.

Żele do twarzy

Roślina ta jest składnikiem żeli i pianek do mycia twarzy, szyi oraz dekoltu. Zazwyczaj w składzie takich preparatów znajdują się także wyciągi z innych ziół, takich jak szałwia, melisa, oczar wirginijski czy nagietek. Żele na bazie mydlnicy lekarskiej oczyszczają skórę twarzy, przywracając jej zdrowy wygląd, a także wspomagają gojenie się ranek, zaczerwień oraz podrażnień. Regularne stosowanie żelu z tego zioła zmiękcza skórę, a przede wszystkim reguluje ilość wydzielanego łoju, przez co szczególnie jest polecana osobom posiadającym cerę tłustą czy mieszaną.

Żele do higieny intymnej

Mydlnicę lekarską, obok kory dębu czy babki lancetowatej, często można znaleźć w składzie żeli do higieny intymnej. Wzmacniają one barierę ochronną naskórka, chronią przed rozwojem drobnoustrojów chorobotwórczych oraz wspomagają utrzymanie właściwego pH ciała. Kosmetyki te skierowane są szczególnie do osób ze skórą wrażliwą, a także skłonną do stanów zapalnych.

Mydła

Mydła wykonane na bazie mydlnicy są często stosowane, ponieważ bardzo dobrze pienią się, nie powodując podrażnień skóry oraz pomagają usunąć uporczywe plamy z tkanin. Ich właściwości nadają skórze miękkość i gładkość oraz ściągają rozszerzone pory. Mydło z mydlnicy lekarskiej polecane jest do pielęgnacji każdego rodzaju cery, także trądzikowej i problematycznej, dzięki niealergizującemu oraz antybakteryjnemu działaniu.

Szampony ziołowe z mydlnicą

Szampony z wyciągiem z mydlnicy to najczęściej produkty ziołowe, powstałe w wyniku połączenia ekstraktów z różnych roślin posiadających działanie przeciwgrzybicze, antybakteryjne, oczyszczające, przeciwzapalne oraz odczulające. Szampony te posiadają jednak specyficzny, ziołowy zapach, który nie każdemu odpowiada. Działanie szamponów tego rodzaju może ograniczyć wydzielanie łoju przez skórę głowy, zmniejszając przetłuszczanie się włosów. Kosmetyki te przyczyniają się także do ograniczenia wypadania włosów oraz eliminowania problemu łupieżu.

Pomagają przywrócić włosom blask, a także wygładzić ich strukturę. Jeżeli nasza skóra potrzebuje naprawdę hypoalergicznej pielęgnacji, bez zbędnych silikonów i parabenów, warto zrobić kosmetyki samemu, których świetną bazą będzie odwar z mydlnicy. Najprostszy szampon do mycia włosów możemy bowiem uzyskać, gdy połączymy ze sobą glicerynę, odwar z mydlnicy oraz napar z wybranego zioła, na przykład pokrzywy czy szałwii – w zależności od potrzeb włosów. Niektórzy polecają dodać do szamponu kilka kropel soku z cytryny.

Płukanka do włosów

W celu odświeżenia, wzmocnienia oraz odżywienia włosów możemy zastosować również płukankę do włosów, którą możemy wykonać samodzielnie w domu. W tym celu dwie łyżki suszu z korzeni tej rośliny powinniśmy zalać dwiema szklankami chłodnej wody, a następnie całość powoli doprowadzić do wrzenia. Wywar powinien być gotowany powoli, przez około 5 – 10 minut. Po ostudzeniu, tak powstałym odwarem opłukujemy włosy, rozprowadzając go delikatnie po całej skórze głowy.

Zastosowanie kulinarne

Chociaż roślina ta nie należy do najczęściej stosowanych ziół w polskiej kuchni, to bywa czasami wykorzystywana jako „tajemny składnik” wielu receptur. Dodanie mydlnicy do piwa powoduje jego znacznie lepsze pienienie się. Ponadto jej piękne kwiaty, które często zdobią przydomowe rabaty czy zakątki ziołowe, dodawane są do przyozdabiania sałatek owocowych, gdyż wzmacniają ich zapach.

Inne zastosowania

Właściwości emulgujące wyciągów z tej rośliny stosowane są w przemyśle spożywczym do produkcji chałwy. To właśnie mydlnicy ten słodki przysmak zawdzięcza swój charakterystyczny posmak. Mydlnica dodawana jest także do wypieków kuchni Bliskiego Wschodu.

W domu mydlnicę lekarską możemy wykorzystać do ekologicznego prania ręcznego, gdyż w jej odwarze dużo łatwiej wywabić plamę bez potrzeby dodawania płynu ani proszku do prania. Możemy na jej bazie umyć także podłogi oraz różne domowe powierzchnie, dodając do odwaru kilka kropel ulubionego olejku eterycznego.

Przeciwwskazania i skutki uboczne

Saponiny będące głównym składnikiem tej leczniczej rośliny, działają drażniąco na błony śluzowe żołądka i jelit, dlatego przyjmowanie mydlnicy powinno zostać skonsultowane z lekarzem. W przypadku stosowania gotowych preparatów, nie należy przekraczać zalecanej na opakowaniu dawki, ponieważ mydlnica lekarska spożywana w nadmiarze powoduje nudności, biegunkę czy wymioty. Spożycie jej przez zwierzęta, a także znaczne przedawkowanie u ludzi, może skutkować zatruciem organizmu. Zaleca się także nie stosować tego zioła w przypadku wrzodów żołądka i przy krwawieniach z układu trawiennego, a więc przy wszelkich problemach z właściwym stanem błon śluzowych. Odradza się także jej stosowanie w okresie rekonwalescencji po zabiegach operacyjnych.

Nie są znane badania określające wpływ mydlnicy lekarskiej na kobiety w czasie ciąży i podczas karmienia piersią, dlatego nie zaleca się stosowania tego ziela!

Opinie

Osoby młode stosując płukanki na bazie tej wyjątkowej rośliny, szczególnie doceniają wyraźną poprawę w zmaganiach z nadmiernie przetłuszczającymi się włosami, które często dokuczają młodzieży w okresie dojrzewania. Jednocześnie odtłuszczają one także całą skórę głowy, nie naruszając naszej naturalnej bariery ochronnej naskórka. Szampony ziołowe zawierające w swoim składzie mydlnicę lekarską, zyskują uznanie także alergików oraz osób z wrażliwą skórą głowy, ponieważ likwidują łupież czy swędzenie głowy, towarzyszące używaniu szamponów drogeryjnych, zawierających zbędne dodatki.

Cena

Mydlnicę lekarską można nabyć w stacjonarnych sklepach zielarskich, a także w sklepach internetowych ze zdrową żywnością. Ziołowe mieszanki oraz kosmetyki z wyciągiem z tej rośliny są dostępne również w aptekach. Przed wprowadzeniem zioła jakim jest mydlnica lekarska do codziennej diety, powinniśmy skonsultować się z lekarzem oraz dokładnie zapoznać z ewentualnymi skutkami ubocznymi oraz przeciwwskazaniami.

Opakowanie korzenia ciętego mydlnicy lekarskiej o wadze 50g kosztuje około 5 zł, a naturalne mydła wykonane na bazie tej rośliny możemy dostać za 11 – 15 zł. Ceny żeli do mycia twarzy wahają się od 10 do 12 zł, w zależności od producenta. W podobnej cenie możemy nabyć także szampony ziołowe, za które musimy zapłacić kilkanaście złotych.

Post Mydlnica lekarska – właściwości i zastosowanie pojawił się poraz pierwszy w zdrowe-sposoby.com.

Biologia i uprawa

Złocień maruna jest rośliną należącą do rodziny astrowatych, występuje we wschodniej części basenu Morza Śródziemnego. Dziko rosnący można spotkać w niemalże całej Europie, w północnej i środkowej części kontynentu azjatyckiego, na terenach Dalekiego Wschodu, w obu Amerykach. Bardzo często w środowisku naturalnym roślina ta dziczeje. Osiąga ona od 40 do 60 cm wysokości, a preferowanymi stanowiskami są tereny znajdujące się w górach i w pobliżu akwenów wodnych. Wrotycz maruna rośnie nawet przy drogach i na ugorach, często jest mylona z rumiankiem ze względu na bardzo podobne kwiaty – z tą różnica, że mają one płaski środek a nie stożkowaty jak przy rumianku. Z tego powodu niektórzy nazywają złocień maruna fałszywym rumiankiem. Liście tej rośliny są pachnące i żółto- zielone. Kwitnienie przypada na okres od czerwca do października.

Osoby pragnące uprawiać złocień maruna w swoim ogrodzie mają do wyboru sporo odmian. Do najpopularniejszych zalicza się Tanacetum Parthenium Aureum z intensywnie pachnącymi liśćmi, Sweet Yellow/ Goldball z pomponowymi kwiatami, Schneeball, Weisser Stern z półpełnymi kwiatami lub Crown White z kołnierzykowymi kwiatami. Uprawa tej rośliny nie jest problematyczna, wymaga ona stanowiska słonecznego, suchej i przepuszczalnej gleby. Wrotycz maruna jest mrozoodporny i dobrze zimuje w gruncie. Nasiona należy wysiewać wiosną (III/IV) do pojemników lub później wprost do gruntu. Sadzonki przygotowuje się latem z łodyg, a korzenie rozdziela się na jesień. Konieczne jest przerywanie i rozsadzanie siewek oraz regularne podlewanie. W przypadku wystąpienia mszycy/ mączniaka prawdziwego należy stosować odpowiednie opryski bogate w siarkę. Zarówno kwiaty, jak i liście można pozyskiwać przez cały okres wegetacyjny rośliny.

Działanie i zastosowanie

Surowcem lekarskim złocienia maruna są ziele i koszyczki kwiatowe. Co ciekawe, świeże liście tej rośliny już od wieków stosowane były do znoszenia migren poprzez ich żucie. Jak najbardziej można świeże liście maruny dodawać do kanapek, jeśli chcemy uchronić się przed bólem głowy. Wrotycz maruna działa przeciwzapalnie, przeciwnowotworowo i przeciwgorączkowo. Napary z liści tej rośliny można wykorzystać jako naturalną płukankę do ust, która odświeży oddech. Świetnie sprawdza się także po wyrwaniu zęba, gdyż substancje aktywne w naparze przyspieszają gojenie się powstałej rany. Maruna pomocna jest przy bezsenności i dolegliwościach związanych z chorobą artretyczną.

Warto wiedzieć, że zioło to wykazuje działanie antyalergiczne. Jeśli mamy trudności z wypróżnianiem się czy też borykamy się z chronicznymi zaparciami, to napary ze złocenia maruna pomogą nam uporać się z tymi problemami, gdyż mają łagodne działanie przeczyszczające. W przypadku dolegliwości kobiecych, typu bolesne miesiączki czy też przy skurczach mięśni, maruna może okazać się bardzo pomocnym remedium. Znosi bóle, dodatkowo łagodzi zaburzenia ze strony układu pokarmowego i wzmaga apetyt. Substancjom aktywnym zawartym w złocieniu maruna przypisuje się nawet działanie przeciwgrzybicze i obniżające poziom lipidów we krwi. W formie okładów roślina ta może być stosowana na rany, opuchliznę i zmienioną chorobowo skórę. Rozrzedza krew i zapobiega agregacji płytek krwi. Należy pamiętać, że zioło to może obniżać skuteczność antykoncepcji.

Złocień maruna bardzo mile widziany jest w ogrodach, szczególnie w kompozycjach z innymi gatunkami. Jest to roślina o silnej woni, która stanowi nieprzeciętną ozdobę. Można ją stosować na obwódki, trzymać w pojemnikach czy też wykorzystać jako kwiat cięty – długo utrzymujący się w kompozycjach kwiatowych. Może być także składnikiem potpourri. Złocieni maruna można używać do celów kulinarnych, dodając listki do tłustych potraw. Dzięki temu zredukujemy tłusty smak potrawy i dodatkowo wyostrzymy jej zapach. Innym sposobem na wykorzystanie liści tej rośliny jest przygotowanie naparu czy wywaru, które posłużą nam, jako naturalne środki o działaniu dezynfekującym. Można nimi odstraszać insekty. Warto wiedzieć, że suszone liście wrotyczu maruna mogą być niezwykle pomocne w walce z intruzami w postaci moli. Wystarczy suszone ziele włożyć do torebek przeciwmolowych i umieścić w szafie.

Przeciwwskazania i skutki uboczne

Skutkami ubocznymi stosowania złocienia maruna mogą być owrzodzenia jamy ustnej, problemy gastryczne, pobudzenie, bezsenność czy alergia skórna. Po roślinę tę nie powinny sięgać kobiety ciężarne ani też osoby przyjmujące leki przeciwzakrzepowe. Może ona wywołać interakcje z lekami przeciwbólowymi, przeciwdepresyjnymi i przeciwhistaminowymi oraz antybiotykami. Przeciwwskazaniem do stosowania jest alergia na rośliny astrowate. Nie zaleca się podawać wrotyczu maruna dzieciom ani młodzieży.

Jak stosować i dawkować?

W przypadku złocienia maruna w postaci kapsułek zaleca się przyjmowanie doustnie jednej tabletki dziennie w przypadku osób dorosłych. Nie należy przekraczać zalecanej porcji dziennej ani też traktować suplementu diety jako substytutu zróżnicowanej diety. Przygotowanie herbatki jest banalnie proste – wystarczy zalać szklanką wrzątku łyżeczkę suszonego ziela złocienia maruna, po czym pozostawić pod przykryciem do zaparzenia na około kwadrans. Takie napary zaleca się pić do dwóch razy dziennie.

W przypadku nalewki z wyciągiem z liści złocieni maruna, zaleca się stosować 28 kropli dwa razy dziennie, wymieszanych z niewielką ilością wody. Taka porcja odpowiada 250 mg ekstraktu.

Preparaty

Złocień maruna bardzo często występuje w preparatach w połączeniu z innymi składnikami, szczególnie z witaminami z grupy B. Już same liście tej rośliny zawierają partenolid, który przeciwdziała bólom migrenowym, artretycznym i menstruacyjnym, a w połączeniu z witaminami B2 i B5 zwiększa się jego skuteczność. Taki preparat wspiera wówczas funkcjonowanie układu nerwowego, redukuje uczucie zmęczenia i znużenia, usprawnia pracę umysłu i zmniejsza ryzyko wystąpienia dokuczliwego migrenowego bólu głowy.

Cena

Na rynku dostępnych jest wiele najróżniejszych preparatów zawierających roślinę w postaci wrotyczu maruna. W zależności od ilości kapsułek, stężenia i firmy, ceny są bardzo zróżnicowane. Za 60 kapsułek złocienia maruna w połączeniu z witaminami B2 i B5 zapłacimy ponad 15 złotych. Z kolei 100 kapsułek złocienia zawierających 380 mg ekstraktu tej rośliny to wydatek rzędu 28 złotych. Roślina ta dostępna jest także w formie suszonej- za ekologiczne ziele złocienia maruna zapłacimy ponad 7 złotych za opakowanie o gramaturze 50 g. Inną opcją są gotowe herbatki fix – 40 saszetek to koszt ponad 13 złotych. Z kolei za butelkę nalewki bezalkoholowej z wyciągiem z liści złocienia o pojemności 30 ml przyjdzie nam zapłacić ponad 46 złotych.

Opinie

Preparaty ze złocieniem maruna okazują się być niezwykle pomocne przy chronicznych bólach głowy o charakterze migrenowym. Sięgają po nie przede wszystkim kobiety, gdyż jest pomocny również przy bólach menstruacyjnych; roślina ta przynosi ukojenie także przy zaburzeniach żołądkowo-jelitowych. Wiele osób uzupełnia swoją dietę wrotyczem w celu uchronienia się przed uporczywymi dolegliwościami bólowymi w sposób naturalny i bezpieczny. Często okazuje się to być świetną alternatywą dla chemicznych leków przeciwbólowych o wysokiej skuteczności. Bardzo ważne jest to, aby regularnie sięgać po suplementy diety zawierające wrotycz maruna. Wówczas można liczyć na całkowite ustanie migren. Osoby stosujące tego typu preparaty potwierdzają ich skuteczność nawet w przypadku uporczywych i nietypowych bólów migrenowych, nie obserwując u siebie żadnych skutków ubocznych nawet przy dłuższym stosowaniu.

Post Złocień maruna – właściwości, przeciwwskazania i opinie pojawił się poraz pierwszy w zdrowe-sposoby.com.